روش تحلیل سیاسی

یادداشت : حسن بهشتی پور

1. پیشینه روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل

گزارش‌ها درباره همکاری نظامی و استراتژیک بین باکو و تل آویو جدید نیستند. اسرائیل برای دهه‌ها یکی از تأمین‌کنندگان اصلی سلاح به جمهوری آذربایجان بوده، به ویژه در جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰). بود بنابراین احتمال دارد در مقطع جنگ اسرائیل با ایران ؛ آذربایجان به چنین همکاری تن داده باشد چنانچه در گذشته موارد مکرر در ترور دانشمندان هسته ای ایران و حمله به نطنز در نوبتهای قبلی این همکاری اسنادی داشت اگرچه باکو این ادعاها را رد می‌کند، اما ایران ظاهرا مدارک مورد ادعا خود را به انها در گذشته تحویل داده است

۲. هدف آذربایجان از فشار بر ارمنستان

پس از جنگ ۲۰۲۰ و تسلط باکو بر قره‌باغ، موضوع "کریدور زنگزور" (اتصال جمهوری آذربایجان به نخجوان از طریق خاک ارمنستان) به یکی از اهداف کلیدی باکو تبدیل شده است.

ترکیه از این طرح حمایت می‌کند، زیرا به آنکارا نیز اجازه می‌دهد ارتباط زمینی مستقیم‌تری با جمهوری آذربایجان داشته باشد؛ و اهداف خود را در جهت گسترش پان ترکیسم تا استان ترک نشین سینگ کیانگ درچین گسترش دهد. مقاومت ارمنستان تاکنون مانع از تحقق این طرح شده، اما فشارهای سیاسی و نظامی، ممکن است پاشینیان را به پذیرش آن وادار کند.

به قلم: حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل اختصاصی برای سایت ایراس

حمله اخیر ایالات متحده آمریکا به سه سایت شناخته‌شده هسته‌ای ایران—فردو، نطنز و اصفهان—صرف‌نظر از ابعاد نظامی، دارای پیامدهایی بسیار عمیق و نگران‌کننده در سطح راهبردی، حقوقی و زیست‌محیطی است. این تجاوز نظامی آمریکا نه‌تنها یکی از جدی‌ترین نمونه‌های نقض اصل منع توسل به زور در منشور ملل متحد است، بلکه به تضعیف نظام جهانی منع اشاعه، بی‌اعتبارسازی نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و افزایش خطر گسترش فناوری هسته‌ای با کاربرد نظامی در سطح منطقه‌ای و جهانی منجر خواهد شد.

۱. حمله به سایت‌های شناخته‌شده و تحت نظارت آژانسسه مکانی که هدف حمله قرار گرفتند—تأسیسات غنی‌سازی فردو، مجتمع هسته‌ای نطنز، و مرکز فرآوری اصفهان—همگی از مراکز کاملاً شناخته‌شده برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بوده‌اند که تحت بازرسی‌های منظم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشتند. نه‌تنها ماهیت فعالیت‌های این سایت‌ها محرمانه یا نظامی نبود، بلکه ایران با نصب دوربین‌های نظارتی و ارائه اطلاعات فنی، همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس داشته است. با توجه به گزارش‌های فصلی مدیرکل آژانس، در هر سه تأسیسات فوق اورانیوم غنی‌شده با درصدهای مختلف نگهداری می‌شد که به‌طور کامل تحت بازرسی و ثبت رسمی آژانس بود. بنابراین، حمله به چنین مراکزی، عملاً نادیده‌گرفتن تلاش‌های بین‌المللی برای شفاف‌سازی و حل‌وفصل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران است.

از بخش‌های بسیار تأثیرگذار در شاهنامه فردوسی داستان گزینش رخش توسط رستم در جلد اول شاهنامه فردوسی ، نه‌تنها از نظر ادبی شاهکار است، بلکه از نظر بار معنایی و نمادین هم بسیار غنی‌ست.

در بخش آغازین نبردهای رستم، زمانی که ایران در خطر حمله افراسیاب قرار دارد، زال تصمیم می‌گیرد رستم را به میدان بفرستد. اما پیش از آن، باید اسبی درخور او پیدا شود. گله‌های اسب را می‌آورند، ولی هیچ‌کدام تاب نیروی رستم را ندارند. تا اینکه رستم چشمش به اسبی می‌افتد که بعدها نامش را "رخش" می‌گذارند. توصیف رخش و مادرش با بیت‌هایی بسیار زیبا همراه است:

رستم رخش را انتخاب می‌کند و از چوپان قیمتش را می‌پرسد. پاسخ چوپان حیرت انگیز است و نشان دهنده غنای فرهنگ ایران زمین در حدود هزار سال پیش

ز چوپان بپرسید کاین اژدها به چندست و این را که خواهد بها؟

چنین داد پاسخ که گر رستمی برو راست کن روی ایران‌زمین

مر این را بر و بوم ایران بهاست بدین بر تو خواهی جهان کرد راست

این پاسخ چوپان، یکی از زیباترین جلوه‌های میهن‌دوستی در شاهنامه است. اسب را نه به پول، بلکه به تعهد رستم به ایران می‌سپارد. این نگاه، فراتر از معامله است—نوعی پیمان اخلاقی و حماسی.

منبع : گل‌سرخی، ایرج. شاهنامه به نثر. تهران: نشر علم، ۱۳۸۲، ص ۲۱۷–۲۲۰.