روش تحلیل سیاسی

نوشته حسن بهشتی پور

مقدمه

جنگ روسیه و اوکراین، که بیش از سه سال است ادامه یافته، به یکی از پیچیده‌ترین و طولانی‌ترین منازعات نظامی در قرن بیست‌ویکم تبدیل شده است. این جنگ نه‌تنها منافع منطقه‌ای و بین‌المللی را تحت تأثیر قرار داده، بلکه نشان‌دهنده تغییرات ژئوپلیتیکی عمیق در نظام بین‌الملل است. تحلیلگران و کارشناسان بر این باورند که این جنگ، صرفاً یک درگیری نظامی نیست، بلکه تقابل دو دیدگاه استراتژیک درباره امنیت، حاکمیت و آینده نظم جهانی است. در این یادداشت، به بررسی ابعاد مختلف این جنگ، دلایل تداوم آن و راهکارهای احتمالی برای خروج از بن‌بست کنونی می‌پردازیم.

حسن بهشتی پور: فضا به سمتی پیش می رود که ایران را تحت فشار قرار دهند

ما می توانیم با ابتکارات راه دیپلماسی را باز بگذاریم

روابط ایران و اتحادیه اروپا در «سردترین» سال های بعد از انقلاب قرار دارد

شفقنا آینده- یک تحلیلگر مسائل پرونده هسته ای ایران درباره احتمالات پیش رو در خصوص مکانیسم ماشه اظهار داشت: اروپایی ها چون با موضع ایران درباره روسیه و اوکراین اختلاف نظر دارند، مکانیسم ماشه شده بهانه آنها و مجموع اختلاف نظرها روابط ایران و اتحادیه اروپا را در سردترین سال های بعد از انقلاب قرار داده است و هیچ گاه این طور نبوده و در یک دوره یخ زدگی و فریز شدن به سر می بریم و موجب می شود ایران را عملا هول بدهند به اقدامات رادیکال و تندتر کردن که برای اروپا هم بد است. در حالی که اروپا می تواند یک سیاست برد برد در نظر بگیرد و می تواند با آمریکا مساله هسته ای ایران را حل کند.

آقای حسن بهشتی پور در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه چه پیامدهایی برای ایران خواهد داشت گفت: امروز شورای حکام جلسه تشکیل می دهند و قرار است به دو گزارش آقای گروسی رای مثبت بدهند یا منفی و ایران هم می گوید اگر رای اکثریت مثبت باشد ایران پاسخ جدی خواهد داد و یکی از این پاسخ ها این است که تعداد ناظران آژانس را محدود خواهد کرد.

حسن بهشتی پور

دو قرن پیش، قائم‌مقام فراهانی در کتاب نفیس منشات به عباس میرزا هشدار داد:

«با فرنگستان باید به سیاست و مکایده (نیرنگ‌های زیرکانه) رفتار نمود، نه به قوت و غلبه».

امروز این توصیه، چراغ راه دیپلماسی هسته‌ای ایران است:

قلم را جایگزین شمشیر کنید:

از زبان حقوق بین‌الملل و دیپلماسی عمومی بهره ببرید، نه تهدیدهای پرهزینه.

وعده‌های غرب را بی‌ضمانت نپذیرید:

تاریخ ثابت کرده است «عهد اروپاییان نپاید»؛ هر توافقی باید مکانیسم‌های نظارتی و بازدارنده داشته باشد.

اختلافات دشمن را به فرصت تبدیل کنید:

از تنش‌های آمریکا و اروپا برای کاهش فشارها استفاده کنید.

از موضع قدرت مذاکره کنید:

همان‌گونه که قائم‌مقام تأکید داشت، هیچ دیپلماسی بدون پشتوانه‌ی نظامی و اقتصادی موفق نیست.

وحدت داخلی را حفظ کنید: تفرقه، بزرگ‌ترین سلاح دشمن است.

درس امروز از دیروز:

دیپلماسی هسته‌ای نباید به «ترکمانچایِ مدرن» تبدیل شود؛ نه تسلیم شوید، نه خود را در جنگِ بی‌حساب محبوس کنید. هوشیاری + انعطاف = هنر مذاکره‌ی ایرانی.

قائم‌مقام جان‌باخت تا این درس را به یادگار بگذارد؛ آیا گوش‌مان به این توصیه‌ها شنوا است؟

نوشته : حسن بهشتی پور

مقدمه:

در پی تحولات اخیر در خاورمیانه و دگرگونی در توازن قدرت منطقه‌ای، اتحادیه اروپا ناگزیر از بازنگری در راهبردهای خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران است. این یادداشت با تمرکز بر سه تحول اساسی—کاهش تدریجی نفوذ ایران در سوریه، اتهام همکاری نظامی با روسیه در جنگ اوکراین، و پایان رسمی دوره ده‌ساله توافق برجام در اکتبر ۲۰۲۵—در پی آن است تا تأثیرات این رویدادها را بر جایگاه منطقه‌ای ایران، محاسبات راهبردی آن و چشم‌انداز روابط با اروپا بررسی کند.

نویسنده همچنین تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که آیا و چگونه همکاری ایران و اتحادیه اروپا می‌تواند بر بحران‌های امنیتی، انرژی و انسانی تأثیر مثبت بگذارد. به‌ویژه، نقش اروپا به‌عنوان میانجی یا تسهیل‌گر در کاهش تنش‌های منطقه‌ای، در شرایطی که آمریکا نقش سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کرده، موضوعی حیاتی برای بررسی است.

در نهایت، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در تعاملات غیرهسته‌ای میان دو طرف—از جمله در حوزه‌های منطقه‌ای، انرژی، و انسانی—تحلیل شده و مجموعه‌ای از راهکارهای عملی برای خروج از بن‌بست دیپلماتیک کنونی و آغاز مسیر اعتمادسازی تدریجی پیشنهاد می‌شود.

مواضع سه قدرت اروپایی در شورای حکام درباره ایران می‏‌تواند آثار جبران‏‌ناپذیری بر مذاکرات هسته‌‏ای بر جای بگذارد

هفته جاری، روزهای سرنوشت‌سازی برای پرونده هسته‌ای ایران است. گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت‌های غربی از جمله سه کشور اروپایی طرف برجام و آمریکا در حال تدارک قطعنامه‌ای برای محکومیت ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند که ایران را به عدم اجرای تعهداتش در چارچوب پادمان متهم می‌کند. این گزارش‌ها با واکنش تند تهران مواجه شده‌است.

شهاب شهسواری خبرنگار گروه بین‌الملل

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل هسته‌ای به «هم‌میهن» می‌گوید: «مدیرکل آژانس در گزارش دوره‌ای قبلی خود گفته‌بود که ایران حدود ۲۸۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی در اختیار دارد و در گزارش جدید نیز گفته‌است که ایران ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی در اختیار دارد. این گزارش‌های دوره‌ای عادی است و به صورت مستمر در هر جلسه فصلی شورای حکام، مدیرکل بر اساس مسئولیتی که برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران بر عهده او گذاشته‌شده‌است، گزارش‌های خود را در مورد میزان مواد شکافت‌پذیر و فعالیت‌های هسته‌ای ایران به روزرسانی می‌کند.»‌

با توجه به این شرایط و با وجود حساسیت های بالای همزمانی گزارش آژانس با مذاکرات ایران و ایالات متحده، حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر مسائل بین الملل، در گفت‌و‌گو با فرارو به تحلیل این وضعیت پرداخته است:

حسن بهشتی پور به فرارو گفت: «گروسی موظف است هر 3 ماه یکبار گزارشی از اخرین فعالیت های هسته ای ایران بر اساس گزارشهایی که بازرسان آژانس تهیه می کنند به شورای حکام ارائه دهد. شورای حکام، نیز در تاریخ 15 خرداد جلسه ای دارد. گروسی طبق روال، درباره مسائل هسته ای همه کشورهای دنیا گزارش ارائه می دهد . همچنین گزارش را به شکل مکتوب ارائه می دهد. گرچه این گزارش باید محرمانه باشد، اما، این گزارش روی وبسایت آژانس نیز قرار می گیرد. اما چرا روی اخرین گزارش گروسی این همه حساسیت ایجاد شده است؟ اول به این دلیل که گروسی، گزارشی فوق العاده تهیه و اعلام کرده بر اساس قطعنامه ای که در نوامبر سال 2024 در آژانس صادر شده، گزارشی جدید تهیه کرده است. برخی رسانه های غربی که دسترسی هایی به شورای حکام دارند، بخش هایی از این گزارش را برجسته و علیه ایران فضاسازی کرده اند. بنابراین دلیل نخست، ویژه بودن این گزارش است. دلیل دوم که روی آن مانور زیادی داده می شود نزدیک بودن زمان پایان برجام است. اروپایی ها و به طور ویژه آلمان، انگلیس و فرانسه، مترصدند به استناد گزارشی که گروسی تهیه کرده، فضاسازی کنند که ایران ناقض فاحش برجام است و بنابراین باید مکانیسم ماشه فعال شود.»

نگاه تحلیلگر/گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با حسن بهشتی پور

کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: آمریکا باید بپذیرد که زمان به عقب بر نمی گردد، الان فناوری غنی سازی در ایران بومی شده است بنابراین نباید دائم از تعلیق دائمی غنی سازی در ایران صحبت کنند چون اصلا چنین موضوعی در ایران پذیرفته نمی شود.

گروه سیاست - مذاکرات هسته‌ای خیلی پیچیده شده است؛ از یک طرف آمریکایی‌ها طرح پیشنهادی خود را خیلی سخاوتمندانه جلوه می دهند و دائم در رسانه‌ها از مجوز به ایران برای تشکیل کنسرسیوم هسته ای حرف می‌زنند اما همه اینها پوششی برای مخفی کردن یک واقعیت است و آن اینکه طرح آنها مشمول به رسمیت شناختن حق غنی سازی برای ایران نمی شود؛ موضوعی که رهبر انقلاب در سالگرد ارتحال امام به آن اشاره کردند و فرمودند «در قضیه هسته‌ای طرح آمریکا صد در صد ضد ما می‌توانیم است».

هنوز مشخص نیست، جزئیات طرح پیشنهادی آمریکا چیست؟ رهبر انقلاب این طرح را مغایر با موضوع «ما می توانیم» خواندند بنابراین موضوعی در طرح آمریکا وجود دارد که با موضوع «ما می توانیم» تعارض دارد.