پرونده روسی ترامپ و پاک کردن صورت مساله
دیدار آقای لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه با آقای ترامپ، به عنوان اولین دیدار رییس جمهور جدید آمریکا با یک مقام بلند پایه روسی از قبل برنامهریزی شدهبود، اما به صورت تصادفی با اخراج ناگهانی رییس افبیآی همزمان شد که در مورد ارتباطات کارزار انتخاباتی آقای ترامپ با دولت روسیه و احتمال دخالت مؤثر روسیه در انتخابات سال گذشته آمریکا تحقیق میکرد. اما به دلیل از پیش برنامهریزی شدهبودن این دیدار قاعدتاً هیچ ارتباطی میان این دو اتفاق وجود ندارد.
در مورد دلیل اخراج آقای جیمز کومی، رییس افبیآی، یکی از حدسهایی که زده میشود این است که تحقیقات او در مورد نقش روسیه در انتخابات آمریکا و مداخله در این انتخابات به نفع آقای ترامپ عامل اخراج او بودهاست، هر چند این فقط یکی از گمانهزنیها است. نمیتوان این گمانه را کاملاً رد کرد. وقتی رسانهها در آمریکا به یک چیزی میپردازند نمیتواند فقط یک شایعه صرف باشد و قاعدتاً زمینههایی وجود دارد، درست مانند رسوایی واترگیت که دو روزنامهنگار آمریکایی این مساله را افشا کردند. در آن رسوایی گروهی از نیروهای امنیتی به کنوانسیون حزب دموکراتیک آمریکا در محل هتل واترگیت دستبرد زدهبودند و اسنادی را از آن سرقت کردهبودند، که این اقدام و نقش رییس جمهور در آن توسط روزنامهنگاران روزنامه واشنگتن پست افشا شد و نهایتاً آقای نیکسون به خاطر دروغگویی در نقش خود در این رسوایی مجبور به استعفا شد.
واقعیت این است که اگر هم قبول کنیم که مساله دخالت روسیه در انتخابات آمریکا واقعیت دارد هنوز حجم این مداخلات مشخص نیست و معلوم نیست تا چه حد واقعی است و تا چه تبلیغات و فضاسازی دموکراتها علیه دولت جمهوریخواهان است. اما چه این موضوع واقعیت داشتهباشد و چه نداشتهباشد به هر حال اصل قضیه این است که روابط بین آمریکا و روسیه دچار مشکل است.
بر خلاف آن چیزی که تصور میشد پس از روی کار آمدن ترامپ روابط روسیه و آمریکا بهبود پیدا نکرد، بلکه پیچیدهترهم شده است . همچنانکه طی ماههای اخیر شاهد استقرار نیروهای ناتو در شرق اروپا بودیم ازجمله نزدیک به چهار هزار نیروی زمینی ناتو در لیتوانی، لتونی، استونی و لهستان مستقر شدهاند که عملاً در مرزهای غربی روسیه قرار گرفتهاند، اختلافاتی نظیر مساله بحران سوریه، بحران اوکراین و همچنین بحث سپر دفاعی موشکی همچنان موضوع های مورد اختلاف بین واشنگتن و مسکو باقی مانده اند. این واقعیت که تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه روسیه در دوره آقای ترامپ تمدید شدهاند. نشان می دهد اختلاف های بین دو کشور به این سادگی که در رسانه ها در زمان شروع به کار ترامپ مطرح می شد، قابل حل و فصل نیست.
به نظر میرسد دیدار آقای ترامپ با سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه بیش از هر چیز در راستای حل و فصل همین مشکلات جاری بین مناسبات دو کشور باشد. حتی وزیر خارجه دولت ترامپ، رکس تیلرسون هم که قبلاً روابط نزدیکی با روسیه داشت و به خاطر جایزهای که از شخص ولادیمیر پوتین گرفتهبود متهم بود که روابط ویژهای با روسیه دارد، نتوانسته در چند ماه گذشته پیشرفتی محسوس در روابط دو طرف بوجود آورد. دلیل این امر این است که اختلافات روسیه و آمریکا به صورت سیستماتیک و ریشهای هم در سطح منطقهای و هم در سطح بینالمللی عمق یافتهاند.
با این حال این واقعیت را هم باید در نظر گرفت اگر افشا شود که واقعاً روسیه در انتخابات آمریکا نقشی داشتهاست، چه در زمینه نفوذ سایبری و چه در زمینه کمکهای مالی در انتخاب آقای ترامپ نقش بازی کرده باشد و مقامات کارزار انتخاباتی آقای ترامپ و احتمالاً شخص او این کمکها را عامدانه و با وجود علم به آن انکار کردهباشند، آنگاه ترامپ با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
البته در آمریکا اگر دریافت کمکهای مالی به صورت علنی باشد و کارزار انتخاباتی هر نامزد آنها را در تراز مالیاش ارائه دهد، قانونی است، اما اگر کمکهای به صورت مخفیانه و پنهانی صورت گرفتهباشد، مشکلساز خواهد بود.
اگر چنین اتهاماتی اثبات شود مطمئناً ترامپ با وضعیت بسیار بدی مواجه خواهد شد. به خصوص با توجه به سوابقی که در مورد نیکسون وجود دارد، یا حتی در مورد کلینتون که در دوران ریاست جمهوریاش روابط با خانم لوینسکی را ابتدا انکار میکرد، اما بعداً برای اینکه دروغ نگوید کاملاً رد نکرد اما تاکید که آنگونه که رسانهها میگویند نیست، و چون که دروغ نگفتهبود مانند نیکسون مجبور به انتخاب میان استیضاح یا کنارهگیری و استعفا نشد.
بنابریان همانطور که توضیح داده شد اگر اثبات شود که واقعاً روسیه مداخلهای در هر سطحی در انتخابات آمریکا داشتهاست و آقای ترامپ با وجود علم، عامدانه آن را انکار کردهاست آقای ترامپ و تیمش دچار مشکل خواهند شد و با برکناری رییس افبیآی مشکل آنها حل نخواهد شد. در نظام آمریکا اینگونه نیست که یک رییس افبیآی برکنار شود و کل صورت مساله پاک شود، چرا که در آمریکا به دلیل رقابتی که بین جناحهای مختلف وجود دارد، رسانههای قدرتمند طی سالهای متمادی مدارک و اسناد خیلی بزرگتری را افشا کردهاند که عملاً کاخ سفید را بیحیثیت کردهاند.
معمولاً در آمریکا در چنین موارد پیچیدهای روش کار اینگونه است که برای تحقیق در این پروندهها یک کمیته بیطرف تشکیل میشود، که فراحزبی باشد. یعنی تعدادی نماینده بلندپایه از حزب جمهوریخواه و از حزب دموکرات به علاوه یک دادستان بیطرف که نه دموکرات باشد و نه جمهوریخواه در این کمیته حاضر میشوند و پرونده را بررسی میکنند.
در نتیجه بعید است که برکناری رییس افبیآی و پاک کردن صورت مساله تحقیقات در مورد روابط کارزار انتخاباتی با روسیه، مشکل را برای ترامپ حل بکند، و قاعدتاً این پرونده تا رسیدن به یک نتیجه مشخص ادامه پیدا خواهد کرد.