دولت گرجستان و سیاست ایجاد موارنه مثبت در روابط با روسیه و آمریکا
در همین حال ساکاشویلی سعی می کند از امضای قرارداد راهبردی با امریکا به عنوان برگ برنده ای برای سرپوش قراردادن بر ناکامی های خود استفاده کند . رئيس جمهوري گرجستان درمصاحبه ای که پس از امضای این قرار داد در نهم ژانویه 2009 انجام داد با اشاره به امضاي توافق نامه مشاركت راهبردي با آمريكا ابراز اطمينان كرد : این توافق نامه که به امضای وزراي امور خارجه آمريكا و گرجستان در واشنگتن رسید براي تفليس اهميت تاريخي دارد زیرا چهارچوب همکاری های آینده دو کشور را روشن می سازد .ساآكاشويلي معتقد است «پيش از اين هرگز در روابط آمريكا و گرجستان از واژه مشاركت راهبردي استفاده نشده بود و اين مساله براي تقويت مواضع گرجستان بسيار اهميت دارد . به گفته وي ، با امضاي اين توافق نامه، گرجستان به فضاي اورآتلانتيكي نزديك تر مي شود .
ساآكاشويلي در پاسخ به سئوال يكي از خبرنگاران كه آيا دولت جديد باراك اوباما توجه لازم را به اين توافق نامه خواهد داشت ، گفت :
«سياست خارجي آمريكا با روي كار آمدن حزب دموكرات يا جمهوري خواه تغييري نخواهد كرد. دولت كنوني و آتي ايالات متحده درخط مشي و مسائل اساسي تبادل اطلاعات داشته و با هماهنگي عمل مي كنند. وي افزود : آمريكا كشوري است كه عرصه سياسي در آن يكسان باقي مي ماند و تفاوت چنداني در سياست خارجي آن با روي كار آمدن حزب دموكرات يا جمهوري خواه به وجود نخواهد آمد. رهبر گرجستان درعين حال گفت : البته همه مشكلات گرجستان با امضاي اين توافق نامه مشاركت راهبردي حل نخواهد شد .
اين در حالي است كه ، حزب كارگر گرجستان رئيس جمهوري اين كشور را متهم کرده كه در حال انجام مذاكراتي با گروهي از مقامات آمريكايي به منظور استقرار پايگاه نظامي در خاك گرجستان است و همچنين اعلام كرده است كه ساآكاشويلي از هم اكنون مبلغ سه ميليون دلار براي لابي كردن منافع خويش و به دست آوردن حمايت دولت جديد آمريكا به نيروهاي خاصي در ايالات متحده پرداخت كرده است .
حزب كارگرگرجستان ،ساآکاشویلی رئيس جمهوري اين كشوررا متهم مي كند كه درحال مذاكره با آمريكاييان براي واگذاري خاك گرجستان به آنان براي استقرار پايگاه نظامي به مدت طولاني است. نيستان كرتادزه دبير اموربين الملل حزب كارگر، رئيس جمهوري گرجستان را متهم کرد قصد دارد هزارهكتار ازخاك اين كشور را بدون هيچ مالياتي براي استقرار پايگاه نظامي براي مدت 90 سال دراختيار آمريكاييان قراردهد. به گفته وي ، همچنين مدعی شده است كه ساآكاشويلي از هم اكنون مبلغ سه ميليون دلاربراي لابي كردن منافع خويش و به دست آوردن حمايت دولت جديد آمريكا به نيروهاي خاصي در ايالات متحده پرداخت كرده است . كرتادزه گفت : «ساآكاشويلي با شركت تبليغاتي معروف «گلاور پارك گروپ» كه داراي روابطي نزديك با حزب دموكرات و با هيلاري كلينتون وزير امور خارجه دولت آينده آمريكا است ، به طور علني تماس هايي دارد . اين فعال سياسي مخالف تاكيد كرد : حزب كارگر كه مورد اعتماد اكثريت ملت گرجستان قرار دارد ، به دولت جورج بوش در آخرين روزهاي قدرت خويش و به دولت آينده باراك اوباما هشدار مي دهد كه خود را اسيردام قفقاز نكرده وگرجستان و كل منطقه را به مركز زلزله و نقطه عطف رويارويي نظامي آشكار بين قدرت هاي بزرگ جهاني تبديل نكنند .
در همین حال داويد باكرادزه رئيس پارلمان گرجستان اعلام كرد : در سند مشاركت راهبردي بين اين كشور و آمريكا صحبتي از استقرار پايگاه هاي نظامي آمريكا در خاك گرجستان نشده است. به گزارش پايگاه خبري- اينترنتي«راس بالت» ، وي گفت البته دولت آمريكا همچنان به تفليس در تقويت توانايي دفاعي خود كمك مي كند ، ولي اين كشورهرگزدرگرجستان پايگاه نظامي مستقر نخواهد كرد. در این مورد متيو برايز مشاور وزير امور خارجه آمريكا نیزخاطر نشان کرده است كه،درسند مهم همکاری دو كشور،اشاره اي به تضمين امنيتي گرجستان ازسوي ايالات متحده نشده است .
در همین حال نماينده گرجستان در سازمان ملل با ادعاي اين كه 12 هزار نيروي روسي بخشي از خاك اين كشور را اشغال كردهاند ، گفت : تفليس به شرط احترام به تماميت ارضي گرجستان ، حاضر به برقراري روابط با روسيه است. به گزارش پايگاه اينترنتي «راس بالت» ، كاخا لومايا نماينده دائم گرجستان در سازمان ملل اعلام كرد : كشورش حاضر است روابط متعارفي با روسيه برقرار کند ، به اين شرط كه مسكو نيز به تماميت ارضي گرجستان احترام بگذارد . لومايا در مصاحبه با راديو اخو مسكو گفت : ما همواره حاضر بوده و هستيم تا روابط متعارف سياسي- ديپلماتيك با روسيه برقرار كنيم . ولي برقراري روابط عادي تنها با اين شرط كه روسيه به استقلال ، حاكميت و تماميت ارضي گرجستان احترام بگذارد، امكان پذير خواهد بود . به گفته وي ، گرجستان مشكل ديگري با روسيه ندارد . نماينده گرجستان در سازمان ملل افزود : آن چه ما در حال حاضر شاهد آن هستيم ، اين است كه بيش از 12 هزار نيروي نظامي روسيه در خاك گرجستان حضور دارند ودو منطقه ازاين كشور، يعني آبخازي و اوستياي جنوبي را به اشغال خود درآوردهاند . روسيه بايد نيروهاي خود را از خاك گرجستان خارج سازد و راه ديگري براي برقراري روابط عادي بين دو كشور وجود ندارد . اين ديپلمات گرجي تاكيد كرد : ما حاضريم به منافع راهبردي ، اقتصادي و مالي روسيه در منطقه احترام بگذاريم ولي اين احترام نبايد به قيمت زير پا گذاشتن استقلال و تماميت ارضي گرجستان تمام شود . در همین مخالفان ساکاشویلی معتقدند حتی امضای قرارداد امنیتی و نظامی با آمریکا نمی تواند حریم امنی برای گرجستان در آینده دربرابر تهدید روسیه بوجود آورد. زیرا علی رغم اظهارات میخائیل ساکاشویلی مبنی براین که جنگ روسیه وگرجستان بیشتربه ضررروسیه بوده است تا به ضررگرجستان و این که روسیه قادربه دست یافتن به اهداف خود نشد ، وقایع اخیردر گرجستان سؤال برانگیزاست و حتی به نظر می رسددر آینده نیزشرایط برای گرجستان مشکل تر شود.
جالب است که ساکاشویلی با انتصاب گریگول واشادزه سفیر سابق گرجستان در مسکو به سمت مقام وزیرامور خارجه که تابعیت مظاعف ازجمله تابعیت روسیه را دارد موضوع جالبی به نظر می رسد . در واقع آقای ساکاشویلی با دادن این امتیاز بزرگ به روس ها تلاش کرد آنها را به همکاری با تفلیس ترغیب کند تا بتواند موقعیت خود را بعد از رسوایی ماه اوت در گرجستان تثبیت کند. در واقع ساکاشویلی به جای درپیش گرفتن سیاست مستقل ملی با دادن امتیاز به امریکا و روسیه قصد دارد موقعیت خود را تثبیت کند . در شرایطی که ت شخصیت های دیگر در گرجستان بودند که سال ها در سیاست خارجی گرجستان کار کرده اند و تابعیت هیچ کشور دیگرجزگرجستان را ندارند. استقبال همگانی نخبگان سیاسی روسیه ازانتصاب واشادزه به سمت وزیرامورخارجه گرجستان نیز تائیدی بر این مساله است .
بویژه آنکه دو اقدام اساسی پس از تغییر جهت وزرات خارجه به سوی مسکو برای همه قابل توجه بود
اول ادغام ناوگان گارد حفاظت ساحلی دربندرپوتی در نیروی دریای بود. گرجستان ناوگان دریایی را طی چندین سال با کمک مالی وفنی ومستشاران آمریکایی،ترکی واوکراینی ایجاد کرده بود. برای راضی کردن روسیه منحل ونیروهای انرا درنیروی دریای گرجستان ادغام کرد. این درحالی بود که رسانه های گروهی گرجستان مدتها آموزش های مشترک این نیروها را پوشش خبری می دادند ومی نوشتند که ، ناوگان دریایی گرجستان مطابق با استانداردهای ناتوآماده می شود. اکنون انحلال این ناوگان به نفع چه کسانی است؟
دوم دولت گرجستان قرارداد مدیریت مشترک نیروگاه اینگوری با شرکت روسیه "ایترا" را منعقد کرده است. الکساندر ختاگوری وزیر انرژی گرجستان تإکید می کند که این قرارداد به مدت 10 سال منعقد شده و سالی 25 میلیون دلار برای کشور درآمد خواهد داشت . چهار ماه پس از جنگ روسیه توانست امتیازمدیریت یگانه نیروگاه اینگوری ( واحد استراتژیکی ) گرجی ها وآبخازیایی ها را بدست آورد . آقای ختاگوری تإیید می کند که این قرارداد شامل هیچگونه امتیازی برای روسیه نیست زیرا دولت گرجستان صاحب 100 در صد سهم این نیروگاه است. البته صاحب 100 درصد سهم آبخازیا و اوستیای جنوبی نیز دولت گرجستان می باشد اما در عمل این مناطق تحت کنترل روسیه باقی مانده اند .
جمع بندی :
به نظرمی رسد روسیه وآمریکا به رقابت خود برای بدست اوردن امتیازهای بیشتردرگرجستان ادامه می دهند
در این میان ساکاشویلی که تحت حمایت آمریکا در سال 2003 توانست به قدرت برسد برای بقای حکومت وابسته خود ناچار شده است هم به آمریکایی ها امتیاز بزرگی بدهد و هم به روس ها در این میان استقلال گرجستان همچنان زیر علامت سئوال قرار دارد .
منابع :
1- روزنامه ورميانووستي چاپ تفلیس 16 ژانویه 2009
2- پايگاه خبري- اينترنتي«راس بالت» 17 ژانویه 2009
3- هفته نامه جرجیان تایمز چاپ تفلیس 22- 15 ژانویه 2009
با تشکر از دفتربرون مرزی صدا و سیما در باکو برای ترجمه اخبار سه منبع فوق