در همین چارچوب ایران می‌تواند در صورت نقض برجام یا کنار گذاشتن کامل برجام فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای انجام دهد و مسلماً بیش از دوره قبل از برجام پیشرفت خواهد کرد. زیرا ایران در همین مدت موفق به آزمایش سانتریفیوژ «آی آر 8» شد که توانایی غنی‌سازی  20 برابر سانتریفیوژ «آی آر 1» موجود را با طول عمر بیشتر دستگاه  و مصرف برق کمتر دارد.

در زمینه ذخایر هسته‌ای نیز ایران حدود 110 تن کیک زرد در ازای 11 تن اورانیوم غنی شده‌ای که  به روسیه صادر کرد تحویل گرفت. بنابراین براحتی می‌تواند با غنی‌سازی این مواد به وضعیت گذشته بازگردد. غیر از این همان طور که بارها مقامات پیشین امریکایی نیز تأکید کردند، فناوری هسته‌ای در مغز ایرانی‌ها است که حتی با بمباران و تخریب صنعت هسته‌ای ایران از بین نخواهد رفت. اگر نه  همچنان که اوباما زمانی اعلام کرد، اگر دست آنها بود، حتی پیچ‌های صنعت هسته‌ای را هم باز می‌کردند. نکته دیگری که  در سخنان ظریف مستتر بود پیش‌بینی ایران برای دو وضعیت احتمالی آتی است. اگر ترامپ در 25 مهرماه مدعی نقض برجام از سوی ایران شود و به همین بهانه خروج امریکا از برجام رقم بخورد، دو فرضیه مطرح است. نخست اینکه اروپایی‌ها و کشورهایی مانند کره جنوبی، هند، چین و روسیه که طرف‌های اصلی تجاری ایران هستند، آن را نپذیرند. در این صورت  ایران عملاً می‌تواند همچنان در چارچوب برجام همکاری خود را با اتحادیه اروپا و روسیه و چین ادامه دهد.

منافع نیز چنین اقتضا می‌کند. زیرا ما عملاً مبادله کلانی با امریکا نداریم که از این جهت متضرر شویم. در این صورت برجام در الگوی 1-5 پیگیری خواهد شد. اما فرض دوم این است که امریکا چون گذشته به اروپا و شرکای تجاری‌اش برای تحریم ایران فشار بیاورد و در این کار توفیق یابد که در آن صورت برجام  عملاً از هویت خود تهی می‌شود و طبیعتاً ایران به حضور در چنین توافقی ادامه نخواهد داد. اما حتی در این صورت نیز ایران همچنان متعهد است که به سمت نظامیگری هسته‌ای نمی‌رود، اما همه اقدامات هسته‌ای را که قبل از برجام اجرا می‌کرد ادامه خواهد داد.

علاوه بر سخنان وزیر امور خارجه ایران در اینجا لازم می‌دانم که نکاتی را درباره اظهارات اخیر «جان کری» وزیر امور خارجه پیشین امریکا که به دفاع از برجام برخاسته است گوشزد کنم. کری هرچند سعی دارد پاسخ ایرادات ترامپ را بدهد و از موجودیت برجام دفاع کند، اما واقعیت این است که بخشی از سخنان او تحریف واقعیت است. مطابق برجام ما هرگز نپذیرفته ایم که نظارت‌ها الی الابد باشد. آنچه ما پذیرفته ایم تعهد به «ان پی تی» است. در برجام دوره کنترل‌ها و نظارت‌ها صراحتاً اعلام شده حداکثر 8 سال و تا زمانی است که آژانس درباره ایران وضعیت سفید اعلام کند که به معنای آن است که در مراکز اعلام شده هیچ فعالیت هسته‌ای غیرمجاز انجام نمی‌شود. نظارت بر روتاری‌ها که در سانتریفیوژها  استفاده می‌شود، 10 ساله تعیین شده است و بازدید از معادن گچین و ساغند یزد، 25 سال. محدودیت‌هایی که ایران در چارچوب برجام پذیرفته، پس از زمان اعلام شده در برجام موضوعیتی ندارد، مگر مواردی که در پروتکل الحاقی پیش‌بینی شده مانند نظارت بر معادن که همه کشورها از جمله ایران را شامل می‌شود.  همچنین اگرچه ایران پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا می‌کند اما تصویب به رسمیت شناختن پروتکل الحاقی در مجلس شورای اسلامی منوط به شرایطی است که تمامی تحریم‌ها لغو شود و  تمامی تعهدات طرف مقابل در برجام محقق شود. در آن صورت است که ایران نظارت‌های مستمر در چارچوب پروتکل که بر بیش از 120 کشور دنیا اعمال می‌شود را خواهد پذیرفت. بنابر این نظارت الی الابد در چارچوب پروتکل الحاقی است و نه برجام.