چرا نخست‌وزیر عراق هم به عربستان رفت و هم ایران
در کنار سایرین
سفر العبادی به عربستان، با سفر تیلرسون، وزیرخارجه آمریکا به این کشور (عربستان) همزمان بود. تیلرسونی که در آن سفر علیه ایران سخن گفت و از عراق خواست رابطه‌اش را با ایران بکاهد. وزیرخارجه آمریکا به صراحت در مورد ترک عراق توسط شبه‌نظامیان ایرانی، سخن گفت؛ البته عراق به آن واکنش مثبتی نشان نداد.
به واسطه همین، خیلی‌ها بین سفرهای العبادی به عربستان و سفر چندی قبل‌تر مقتدی صدر به این کشور رابطه برقرار کردند. مقتدی صدر که آن اوایل مورد حمایت ایران بود مدت‌هاست به‌عنوان رهبران شیعه عراق به عربستان نزدیک و سفری به عربستان داشت، همین موضوع باعث شد تا وی را نماد آغاز فاصله‌گیری عراق از ایران تعبیر کنند. (!) به نظر می‌رسد عربستان که بعد از افتتاح به اصطلاح مرکز مبارزه با افراطی‌گری، همراه با السیسی مصری و ترامپ آمریکایی نمایشی از مدرنیزه‌شدن و به زباله‌انداختن قوانین قرون وسطایی را به روی صحنه برد و اکنون می‌خواهد در ادامه این به‌اصطلاح اصلاحات، طرحی نو در روابط با عراق دراندازد، طرحی که البته نیت اصلی‌اش جدایی عراق از متحدان فعلی‌اش است، اما آیا عبادی هم همان کار را می‌کند؟
ایران و یک نتیجه
عبادی اما این روزها در ادامه سفرهای منطقه‌ای‌اش رهسپار ایران شده. خیلی‌ها این سفر را نسبت به سفرهای قبلی او زمین تا آسمان متفاوت می‌بینند و مهم‌تر. العبادی به دیدار مقامات ارشد نظام رفته و با رئیس‌جمهور و سردار قاسم سلیمانی هم گفتگو کرده است. دیدارهایی که نشان می‌دهد ظاهرا برخلاف تصورات، عراق از ایران فاصله نگرفته و راجع به مسائل مهمی نیز با مقامات ایران دیدار داشته است.
اما اگر واقعیت همین است، پس آن سفر به عربستان چه معنایی دارد و این سفر به ایران چه معنایی؟ و اهداف العبادی از این رفتارها در انتخاب کشورها و صدالبته همزمانی‌شان با یکدیگر چیست؟
وقتی از انتخاب سفرها گفتیم حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل با صراحت این گفته ما را نقد می‌کند و می‌گوید: «نخست‌وزیر عراق فردی مستقل است که با هر کشوری مجاز است ارتباط برقرار کند، بنابراین مذاکرات او نباید تحت‌تاثیر کشور ثالث قرار بگیرد. همان‌طور که رابطه عراق با ایران ارتباطی با عربستان ندارد، رابطه عربستان با عراق نیز ارتباطی با ما ندارد. اما اگر مذاکراتی علیه منافع ایران صورت گرفته باشد آن موقع وضعیت فرق دارد و کشور ما ملزم به پیگیری آن است، اما رفت و آمد و مذاکرات و برقراری روابط عراق با سایر کشورها امری طبیعی است.»
در کنار عربستان اما، شاید سفر تیلرسون به عربستان و شرکت در ائتلاف عراق و عربستان، از نگاه عده‌ای بیم این را می‌دهد که از اساس قرار است عراق ارتباطاتش با ایران را قطع کند. نکته‌ای که بهشتی‌پور آن را به‌طور کلی منتفی می‌داند و دلیلش را هم واکنش صریح و محکم عراق چه در ریاض و چه در خاک عراق درباره اظهارات تیلرسون می‌داند. همان اظهارات عراق مبنی بر تاکید به داشتن ارتباط با ایران.
سازش با ...
اما این سازش چندجانبه با کشورهایی که خود با یکدیگر سازش ندارند از چه روی است؟ دلیل اینکه عراق هم آمریکا را می‌خواهد هم روسیه، هم عربستان را و هم ایران، چیست؟ مگر این کشورها چه ارتباطی با یکدیگر دارند که عراق و العبادی پایش را در یک کفش کرده تا با تمام این کشورها رابطه حسنه داشته باشد؟ آیا اساسا چنین چیزی امکانپذیر است؟ بهشتی‌پور دلیل این کار را تلاش العبادی برای رسیدن به یک موازنه مثبت در تعامل با تمامی کشورهایی می‌داند که منافع نظامی امنیتی‌اش را فراهم می‌کند. خواه این کشورهای تامین‌کننده روسیه و ایران باشند، خواه آمریکا و عربستان.
همزمانی یک سفر چرا ؟
اما با همه این احوال همزمانی سفر العبادی به این کشورها جای سوال است همزمانی که بهشتی‌پور آن را به جریان همه‌پرسی کردستان و خطر تجزیه عراق نسبت می‌دهد و می‌گوید: «همه می‌دانیم که هم عربستان، هم ترکیه و هم ایران با این اتفاق (همه‌پرسی کردستان)، مخالف بودند، بنابراین این همزمانی را نیز باید ناشی از مخالفت‌های تمامی کشورها با همه‌پرسی کردستان بدانیم.»
بهشتی‌پور اضافه می‌کند:«از سویی ایران و ترکیه کشورهای همسایه عراق هستند، طبیعی است که به جز، موضوع تجزیه عراق و کسب پشتیبانی لازم برای مقابله با مشکلات اخیر درباره مسائل دیگری هم با یکدیگر صحبت کنند.»
ظاهرا العبادی این روزها به‌خصوص بعد از سفری که به تهران داشته، آنقدرها هم خیال عربستان به سر ندارد و برخلاف تلاش‌های طرف مقابل از ایران فاصله نگرفته... با این حال اما باید این نکته را نیز پذیرفت که این کشور مثل سابق نیز وابسته به ایران نیست و در کنار ما سایر کشورهای بعضا مخالف تهران را نیز برگزیده است. العبادی و عراق این روزها برای حفظ منافع کشورشان به هر راهکاری دست می‌زنند و هر کشوری را به سمت خود جذب می‌کنند تا شاید روزی روزگاری این کشور جنگ‌زده بعد از دهه‌ها روی آرامش در خود ببیند . آرامشی که الزاما دیگر نه در آغوش‌گرفتن صرف ایران برایش خلاصه می‌شود و نه به چرخش 180 درجه‌ای و نزدیکی با عربستان. العبادی این روزها سعی دارد تا نه از این طرف بام بیفتد و نه از آن طرف و شاید هم از این جهت باید به او حق داد.
در این وبلاگ هدف ارائه تحلیل های روز در باره تحولات بین المللی و روابط خارجی ایران با سایر کشورها و در موارد مهم تحلیل مسائل داخلی ایران است.علاوه براین برای کسانی که به هردلیل علاقه مند به مسائل تحلیل سیاسی هستند و دوست دارند روش صحیحی را برای تحلیل تحولات جاری ایران و جهان در پیش گیرند، بخش آموزشی در این باره ارائه شده است که امیدوارم گام کوچکی در ایجاد انگیزه برای شناخت دقیق تر مسائل سیاسی ایران و جهان باشد.