بایدها و نبایدهای تصویب FATF
شورای نگهبان لایحه اف ای تی اف را رد کرده است با این عنوان که قوه قضائیه باید این لایحه را به دولت و دولت آن را به مجلس میفرستاد. با توجه به اینکه دبیر خانه شورای عالی امنیت ملی با حق تحفظ عضویت ایران در اف ای تی اف را پذیرفته بود آیا ممکن است اف ای تی اف ضرورت های امنیتی ما را زیر سوال ببرد؟
به لحاظ حقوقی چنین لوایحی برای جلوگیری از فساد و مقابله پولشویی است. این لوایح باید بر اساس قانون اساسی توسط دستگاه قضا به قوه مجریه سپرده شده سپس قوه مجریه آن را به مجلس ارسال کند. از این نظر شورای نگهبان ایراد ماهوی به اف ای تی اف که پیش تر در مجلس به تصویب رسیده بود گرفته و آن را رد کرده است. البته کارشناسان امنیتی باید در این مورد نظر دهند. در هر حال ما نیاز به اجرایی شدن اف ای تی اف داریم و باید راهکاری برای آن به وجود آید.
در گذشته دلواپسان تاکید بر دستاوردهای اقتصادی برجام داشتند و دولت به منظور بستر سازی برای حضور سرمایه گذاران اف ای تی اف را در دستور کار قرار داد. ابعاد مثبت و منفی اف ای تی اف چیست؟
اف ای تی اف توافق کلی در بین کشورهای جهان است که با یکدیگر توافق کردهاند که بر اساس چارچوبی مشخص در مقابل پولشویی ایستادگی کرده و به شفاف سازی مالی بپردازند. در قوانین داخلی ایران نیز قانون مبارزه با پولشویی وجود دارد اما مشکل این است که این قانون به صورت کامل اجرا نشده. لازمه اجرایی شدن قانون مبارزه با پولشویی اصلاح ساختار بانکی ایران است. اف ای تی اف دارای بند هایی است که در نقل و انتقال پول بین کشورهای جهان شفاف سازی ایجاد میکند و اگر ایران این مورد را اجرا نکند چه در برجام بماند و چه از برجام خارج شود عملا نمیتواند ارتباط مالی با سایر کشورها داشته باشد. اجرای اف ای تی اف ارتباطی با برجام ندارد و اگر ایران اف ای تی اف را اجرایی نکند در داد و ستد های بین المللی دچار مشکل خواهد شد. بنابراین راه حل منطقی آن است که بررسی شود که چه اقدام عملی میتوان داشت که از یک طرف اف ای تی اف اجرا شود تا بانکهای ایران بتوانند ارتباط بین المللی داشته باشند و از طرف دیگر معایب آن که یکی از آنها ایجاد مشکل ارتباط مالی با گروه های مبارز خارجی است؛ حل شود. زیرا ایران باید ارتبات مالی بین المللی داشته باشد. به هر حال مزیت نظام اف ای تی اف برای بانکداری ما قابل توجه است زیرا به شفاف سازی و مبارزه با تروریسم کمک میکند. ایران خود در مقابله با تروریست پیشتاز است و باید راه حلی برای این مورد پیدا شوند. اگر این موضوع قانون بد بود سایر کشورها آن را نمیپذیرفتند. مجلس شوری اسلامی در این زمینه می تواند ملاحظاتی که لازم است را در لایحه تنظیمی اعمال کند. واقعیت آن است که به سادگی میتوان اف ای تی اف را کنار گذاشت اما در مقابل ایران باید مبادله بانکی با دنیا را به همین راحتی کنار بگذارد و این واقعیت تلخ وجود دارد. این موضوع کاملا تخصصی است و بحث جناحی گروهی در آن راه ندارد.
عدم تصویب اف ای تی اف چه مشکلاتی برای دولت در آینده به وجود خواهد آورد قرار است شرکت های کوچک اروپایی جایگزین شرکت های بزرگ شوند. عدم تصویب این قانون با توجه به عدم تعاملات مالی به ضرر اصل سرمایه گذاری در ایران نخواهد شد؟
اف ای تی اف ارتباطی به فعالیت شرکت ها در ایران ندارد. این موضوع مربوط به مقررات بانکی است اما زمانی که قرار است شرکت ها در ایران سرمایه گذاری کنند باید از طریق یک بانک این سرمایه را به ایران منتقل کنند و اگر بانک های ایران مقررات اف ای تی اف را رعایت نکرده باشند امکان انتقال پول آن شرکت به ایران وجود ندارد. اف ای تی اف مشخصا در مورد نظام پولی و بانکی است و ارتباطی به شرکت ها ندارد اما به طور غیر مستقیم بر فعالیت شرکت ها اثر می گذارد. اگر ایران بخواهد با نظام مالی بین المللی در ارتباط باشد و اف ای تی اف را اجرایی نکرده باشد، نمی تواند با جهان خارج ارتباط مالی برقرار کند. به صرف رد کردن اف ای تی اف مشکل حل نخواهد شد.
اف ای تی اف چه دستاوردهای داخلی در ایران دارد؟
اجرای چنین قواعدی با پولشویی در ایران مقابله خواهد کرد در این معنا که اگر فردی از طریق قاچاق مواد پول به دست آورد باید پول ناشی از این معامله را در بانک بگذارد و اف ای تی اف از او می خواهد از کجا آوردی و منشا این پول کجاست. بنابراین زمانی که اف ای تی اف اجرایی شود نمی تواند پول ناشی از فروش آن را به بانک بسپارد چون نمیتواند در مورد منشاء آن توضیح دهد. به عبارت بهتر اجرای مقررات پولشویی عملا مقابله با قاچاق مواد مخدر و قاچاق کالاست.