روش تحلیل سیاسی

آلمان و فرانسه به محض اینکه اعلام کردند به راه حل‌هایی برای اجرای سازوکار اروپایی دست یافته‌اند، بطوریکه آلمان محل استقرار بانک هماهنگ کننده  مناسبات با ایران را تامین می کند  و فرانسوی‌ها هم ریاستش را برعهده خواهند گرفت، آمریکا اعلام کرد ایران یک موشک جدید را به آزمایش گذاشته است همین خبر بهانه خوبی شد تا فضای خبری منفی علیه ایران  ازسوی رسانه های اسرائیلی‌ ، آمریکایی و عربستانی به راه انداخته شود. رسانه های گروهی  با این فضاسازی، سعی کردند گامی که به حل مسأله سازو کار اروپایی برای معاملات اقتصادی با ایران برداشته شده  با مشکلات جدیدی روبرو شود.  

به نظر می رسد اعلام پیشرفت جدید در همکاری اروپا و ایران با برجسته سازی آزمایش موشکی ایران درارتباط مستقیم با همدیگر قرار دارند. ایران همچنان بر این نکته تاکید دارد که  آزمایش‌های‌‌ موشکی خود را به منظور حفظ توان دفاعی در برابر تهدید های موجود انجام می‌دهد. 

در شرایطی که انگلیس، فرانسه یا آمریکا تنها در مدت کوتاه پنج سال گذشته  میلیاردها دلار به کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی و امارات سلاح فروختند تا توازن نظامی منطقه را برهم بزنند، این انتظار که ایران در مورد پیشرفت کیفی صنایع  نظامی و موشک‌های دفاعی خود تلاش های خود را متوقف کند ،منطقی به نظر نمی رسد.

 فراموش نکنیم که اولا در برجام هیچ بحثی درباره موشک‌های ایران نشده و تنها در قطعنامه 2231 از ایران نه به صورت دستوری بلکه به صورت درخواستی، خواسته شده تا از ساخت موشک‌هایی که می‌تواند کلاهک هسته‌ای حمل کند، خودداری نماید. با توجه به این نکته که در کل استراتژی دفاعی ایران، سلاح هسته‌ای جایگاهی ندارد و درفتوای مقام معظم رهبری حرام اعلام شده است که اساسا در دکترین دفاعی ایران تولید سلاح هسته‌ای مطرح نیست و این سند قبل از برجام به سازمان ملل نیز ارائه شده است. بنابراین بحث جدیدی که آمریکایی‌ها مطرح کرده‌اند و رسانه‌های اسرائیلی و عربستان سعودی روی آن مانور می‌دهند، موضوعیت ندارد. در این میان  فرانسه و انگلیس وارد مرحله جدیدی شده اند  که به نظر می‌رسد موضع گیری آنها توافق برجام را تحت تاثیر منفی قرار دهد.

 درحالی که یک گام مثبت درحال برداشته شدن بود، این حرکت آمریکایی‌ها موجب شد تا دوباره با تحرک جدیدی جلسه شورای امنیت تشکیل شود، گرچه این جلسه شورای امنیت به دلیل بی پایه بودن استدلال های نماینده آمریکا، اعضای شورای امنیت  حتی نتوانستند. درحالی که آمریکایی‌ها آزمایش موشکی را نقض برجام و قطعنامه 2231 می‌دانند اروپایی‌ها و به‌طور مشخص انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها، چنین نظری ندارند، زیرا خود آنها هم می‌دانند موشک‌های ایران کاملا جنبه دفاعی دارد وبه هیچ وجه برای  حمل کلاهک هسته‌ای ساخته نشدند. زیرا موشکی که برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی می‌شود از ابتدا فرایند متفاوتی دارد.

نکته مهم دیگر اینکه آمریکا برخلاف قبل از توافق برجام در میان اعضای شورای امنیت تنها مانده است زیرا 14 گزارش آمانومدیرکل آژانس بین المللی هسته ای ، ایران را مجری دقیق برجام معرفی می کند  این آمریکا است که با خروج از برجام، قطعنامه 2231 را نقض و نادیده گرفته است. کشوری که خودش قطعنامه را نقض کرده، حق ندارد از ایران در مورد نقض قطعنامه 2231 توضیح بخواهد.

بنابراین با درنظر گرفتن جمیع جهات می توان گفت درست است فضای رسانه ای علیه ایران است و این شرایط ، وضعیت برجام را ضعیف‌تر می‌کند. اما واقعیت این است که بین خود اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها درمورد نحوه تعامل با ایران و اینکه نقض قطعنامه 2231 هست یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد.

باید گفت بهتر است  کشورهای اروپایی از تجربه‌های گذشته درس بگیرند و به یاد بیاورند در سال‌های گذشته اصرار بی‌جهت در زمینه توقف غنی‌سازی اورانیوم موجب شد در سالهای 1381 و 1382 عملا مذاکراتی که خوب پیش می‌رفت، متوقف شد و هفت، هشت سال تاخیر در همکاری‌های جدید به‌وجود آمد، این بار هم تاکیدی که روی قدرت دفاعی ایران وجود دارد و ادغام بحث موشک با بحث برجام، فرآیند صلح در منطقه و سایر همکاری‌ها را به عقب می‌اندازد.

متاسفانه آمریکا در دوره ترامپ به بازی های که اسرائیل و عربستان از ابتدا دنبالش بودند و هنوز هم پیگیری می‌کنند، پیوسته است. درحالی که اگر واقع بین باشند باید به سمت اجرای برجام پیش روند و مجموعه خواسته‌ایی که به صورت مشروع در برجام پیش بینی شده را اجرایی و بعد در مورد سایر موضوعات صحبت کنند.

در باره توان دفاعی ایران و اصل موضوع موشک های دفاعی هم که محلی برای مذاکره  وجود ندارد. واقعیت این است که موشک تنها سلاح دفاعی ایران در برابر تهدیدی است که از طرف دولت های متخاصم  بویژه اسرائیل وجود دارد. به‌خصوص با حجم وسیع تسلیحاتی که طی سال‌های گذشته بالغ بر سیصد میلیارد دلار در اختیار کشورهای جنوب خلیج فارس فروخته شده است. تردیدی برای تجهیز در برابر تهدید موجود باقی نمی گذارد. درحالی که مبلغ قابل توجه سیصد میلیارد دلار می‌توانست در خدمت صلح و امنیت مردم منطقه قرار بگیرد و صرف سرمایه گذاری اقتصادی درامور زیربنایی در منطقه شود. اما عملا به جیب شرکت های انگلیسی، فرانسوی و آمریکایی سرازیر شد.

این واقعیت که موضوع توان دفاعی ایران  قابل مذاکره نیست و ایران تنها می‌تواند  در مورد همکاری های منطقه ای  در باره استقرار صلح و امنیت در یمن، سوریه ، عراق و افغانستان و نیز خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای  مذاکره کند ، برای طرفه های اروپایی کاملا قابل درک است.

 بنابراین اتحادیه اروپا باید واقع بین باشد و شرایط منطقه و ایران را بصورت همه جانبه در نظر بگیرد و به سمتی که به راه حل مشترکی دست یابد، حرکت کند. وگرنه تحمیل محدودیت برای قدرت دفاعی  ایران به جایی نخواهد رسید. موضع گیری ها نسنجیده در باره  توان موشکی ایران  به جز کور کردن گره‌ای که الان به‌وجود آمده است، ثمر دیگری ندارد.  

آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها در آینده همچنان این خط را ادامه خواهند داد و این اروپایی‌ها هستند که باید نشان دهند مسیر خود را از آمریکایی‌ها جدا کرده‌اند. چنانچه اروپا در برابر آمریکا در مورد این موضوع کوتاه بیاید همچنان باید تابع رای و نظر آمریکایی‌ها باشد که در این مدت ترامپ نشان داد به هیچ یک از قوانین بین‌الملل پایبند نیست و هرکدام را که اراده کند زیر پا می‌گذارد.

هرچند پیش بینی آینده دشوار است ولی اگر اروپا عاقلانه رفتار کند ، در ابتدا باید تعهدات برجامی خود را اجرایی کرده و در مرحله بعد درمورد سایر موضوعات منطقه با ایران گفت‌وگو و مذاکرات داشته باشد. ایران نمی‌تواند در موضوع دفاعی و موشکی از خود انعطافی نشان دهد. مثل موضوع غنی سازی اورانیوم که آنها غنی سازی را ولو به شکل محدود پذیرفتند در این مورد هم، باید موضوع موشک را کنار بگذارند و درباره سایر موضوعات منطقه‌ای بحث و‌گفت‌وگو کنند تا به نتیجه برسند.