روش تحلیل سیاسی

1- دلیل استعفای نظربایف

اقتدار و توانایی حکومت نظربایف در مواجهه با مشکلات اقتصادی به طور موثر در چند سال گذشته کاهش یافته بود. به نظر می رسد در چنین شرایطی نظربایف ترجیح داد زمانی از قدرت کنار رود که رشد اقتصادی قزاقستان در حال افول بود و آثار افزایش تورم بر اقتصاد قزاقستان کم کم نمایان شده بود . او نمی خواست خاطره خوش از توسعه اقتصادی دو دهه گذشته را مخدوش کند. شاید تصور می کند کناره گیری او از پست ریاست جمهوری یک شوک درمانی برای اقتصاد قزاقستان فراهم خواهد کرد.

2- تداوم حضور در قدرت  حداقل تا دسامبر 2020

نظربایف پست ریاست شورای امنیت و ریاست حزب حاکم نور اوتان  (Nur Otan)را برای خود حفظ کرده است تا به عنوان پدر معنوی کشور ، قدرت را تا حد قابل توجهی  همچنان تحت کنترل داشته باشد. و بتواند روابط را با همسایگان اصلی خود از جمله روسیه و چین را مدیریت کند. بر این اساس می توان گفت طی حدود دو سال آتی  انتقال قدرت در قزاقستان به تدریج و تحت مدیریت نظربایف اجراء می شود.  

3-توکایف رئیس جمهوری دوران گذار

جانشین نظربایف آقای کاسیم توکایف  Kassym-Zhomart Tokayev  به عنوان رئیس مجلس سنا براساس قانون اساسی تا آذر ماه 1399 (دسامبر سال2020 ) که انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد شد، کفالت ریاست جمهوری را برعهده خواهد داشت. با توجه به سن 66 سال (متولد 21 می 1953) آقای توکایف به نظر نمی رسد او در انتخابات پیش رو در سال 2020 کاندیدا شود .

توکایف روابط بسیار نزدیکی با نظربایف دارد و در سالهای پس از استقلال قزاقستان او همیشه در کنار نظربایف بوده است. او به عنوان یک دیپلمات معتبر بین المللی شناخته می شود ، توکایف از سال 2013 به عنوان وزیر خارجه ، دو بار نخست وزیر و رئیس مجلس سنا خدمت کرده است. توکایف همچنین مناسبات  نزدیکی با روسیه دارد.  در عین حال او مدتها در چین زندگی کرده و با زبان چینی هم آشنا است. با این حال اولین دستور توکایف برای تغییر نام شهر آستانه به نورسلطان نام کوچک نظربایف با واکنش منفی افکار عمومی روبرو شده است .

4-جانشین های احتمالی نظربایف برای سال 2020

الف: دختر نظربایف

بدست گرفتن پست ریاست مجلس سنا توسط دختر نظربایف خانم داریگا نظربایوا Dariga Nazarbayeva  55 ساله نشان می دهد او از هم اکنون تا 21 ماه تلاش خواهد کرد زمینه را برای جانشینی پدر خود فراهم کند. اما او سه مانع مهم پیش روی دارد:

 اول اینکه در جامعه قزاقستان امروز، خانواده نظربایف دیگر محبوبیت چندانی ندارد . به نظر می رسد تحمل یک فرد دیگر از این خانواده که چندان هم خوش نام نیست ، دشوار باشد.

 دوم آنکه در جامعه مرد سالار قزاقستان رای دادن به ریاست جمهوری یک خانم حتی اگر دختر نظربایف هم باشد، بسیار دشوار است.

سوم اینکه موارد متعددی از سوء استفاده از قدرت و منابع مالی در مورد خانم داریگا و همسرش بین مردم مطرح است. همین موضوع شانس رای آوری او را اندک می کند. با این حال نمی توان از معجزه مهندسی آراء انتخابات غفلت کرد.

ب: برادرزاده نظربایف

صمد آبیش  Samat Abish  معاون کریم ماسیموف، رئیس امنیت کشور (KNB) که از سال 2015 این مسئولیت را برعهده داشته است. بدلیل نقش پنهانی که در ساختار قدرت ایفاء می کند بیش از رئیسش اقبال جانشینی نظربایف را دارد.

پ: مرد همیشه در صحنه

کریم ماسیموف Karim Massimov  دو بار نخست وزیر قزاقستان از سال 2007 تا 2012 و 2014 تا 2016  برعهده داشت . او  به زبان های قزاقی، روسی، چینی، عربی و انگلیسی صحبت می کند. متولد 15 جون 1965 اقتصادانی است که تحصیلات دانشگاهی خود را در چین و آمریکا گذرانده است و دکترای اقتصاد از دانشگاه کلمبیا دارد. رابطه بسیار نزدیکی با نظربایف داشته و دارد. از آنجا که او یک ایغور است و قزاق نیست، شانس زیادی برای انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور جدید، ندارد.

 ت: نخست وزیر تازه کار

عسکر مامین  Askar Mamin  متولد اکتبر 1965 است که نظربایف در ششم اسفند1397    او را به عنوان نخست وزیر معرفی کرد. او بلافاصله جانشین نخست وزیر قبلی Bakhytzhan Sagintayev  شد که یک هفته قبل از آن استعفاء کرده بود. عسکر مامین با توجه به مناسبات نزدیکی که با روسیه وچین دارد یکی دیگر از کسانی است که احتمال دارد در آینده به عنوان رئیس جمهوری قزاقستان انتخاب شود.

جمع بندی :

مسیری که نظربایف در قزاقستان انتخاب کرد برای دیگر کشورها نیز بسیار درس آموز است با این حال او می داند توسعه پایدار ضامن بقاء حکومت ها است . توسعه اقتصادی بدون توسعه سیاسی و فرهنگی راهگشا نیست حتی اگر معجزه اقتصادی چین شاهد آن باشد.