مذاکرات وین؛ مدلی برای اثبات حسن نیت
در این باره روسها خود میتوانند با هر کشوری که مایل باشد برای تبدیل اورانویم غنی شده به میلههای سوخت وارد مذاکره و همکاری کنند.در باره طرح اول که بیشتر از سوی آمریکا و روسیه دنبال می شد به دلیل سوابق نامطلوب همکاری فرانسه با ایران در مسائل هستهای و هم مواضع تند وکارشکنانه اخیر فرانسویها در مورد برنامه هستهای ایران، تهران مایل به ادامه کار با پاریس نبوده و علاقه دارد این همکاری با روسیه متمرکز شود. در طرح دوم، طرف قرارداد ایران روسیه است و کل فرایند کار تحت نظارت آژانس خواهد بود. به این معنا دیگر ایران طرف قرارداد با کشور ثالث نیست و سوخت مورد نیاز راکتور تهران را از روسیه تحویل خواهد گرفت. با این حال شاهد مذاکرات نمایندگان ایران و امریکا در وین بودیم. در این ارتباط باید گفت که اساسا مذاکرات وین چهارجانبه بوده و با حضور نمایندگان ایران، روسیه، امریکا و فرانسه تحت نظارت آژانس برگزار شد. اما این که میان ایران و امریکا مشورتهایی برای رفع سوء تفاهات انجام شود، موضوعی دیگر است. امریکاییان مایل هستند در شرایط موجود به هر ترتیب که شده مساله پزشکی هستهای ایران که کاملا صلح آمیز بوده و در مجموعه راکتور تهران و تحت نظارت آژانس دنبال میشود، به نتیجه برسد تا به ایرانیها نشان دهند اگر اهداف ایران در مسیر هستهای صلح آمیز باشد، دراین مسیر نه تنها کارشکنی نمیکنند بلکه حاضربه هر نوع همکاری با تهران نیز هستنتد. براین اساس امریکا خود با انجام چنین مذاکرات و تلاشهایی سعی دارند به ایران ثابت کنند بدگمانیها و بیاعتمادیهای سابق به سوی تمایل به همکاری در مسائل صلح آمیزی چون پزشکی هستهای تغییر میکند. این در حالی است که طی چند روز اخیر فرانسه و انگلیس تلاش زیادی برای کارشکنی در این همکاری انجام دادند، حتی اوج این کارشکنیها را در اقدام خبرگزاری فرانسه شاهد بودیم که با جعل خبر اعلام کرد پس از موضع گیری آقای متکی در کنفرانس مطبوعاتی روز سه شنبه، مذاکرات چهارجانبه وین به حالت تعلیق درآمد. در حالی که تاخیر در انجام این مذاکرات در روز سه شنبه به هیچ عنوان ربطی به سخنان آقای متکی نداشته است بلکه به دلیل طرحی بوده که ایران مطرح کرده و طرفهای مذاکره با تاخیر در نشست چهارجانبه بدنبال تامل و مشورت بروی این طرح بودند. آن طور که در اخبار آمده امریکایی ها طرح ایران- قرارداد دوجانبه میان ایران و روسیه برای غنی سازی و تحویل سوخت- را قابل مذاکره دانسته و فرانسویها با این طرح مخالف بودهاند. تحلیل من این است که امریکا در شرایط فعلی مایل است دربحث مربوط به تحویل رادیو ایزوتوپها به ایران به توافق برسند چراکه میخواهند از این امربه عنوان مدلی برای اثبات حسن نیت خود نسبت به ایران استفاده کند به این معنا که اگر ایران در مسیر هستهای خود اهداف صلح آمیز داشته باشد، امریکا نه تنها کارشکنی نمیکند بلکه همکاری نیز خواهد داشت. اما هدف دوم امریکایی ها آن است که مقدار اورانیومی که در ایران غنی شده است به هر شکل ممکن از ایران خارج شود، مشخص است که ایران آمادگی انتقال کل اورانیوم غنی شده به خارج را ندارد. ایران حاضر است بر سر انتقال میزانی از اورانیوم که باید در نهایت در سایت تهران به استفاده برسد مذاکره کند. اما روسیه در این میان به دنبال آن است که با نهایی شدن تفاهم میان مسکو و تهران تا حدی سابقه منفی خود در ایران را به واسطه عملکردش در راه اندازی نیروگاه بوشهر ترمیم کند، اما تفاوت روسیه و فرانسه در سوابق همکاری با ایران در این است که گرچه هر دو بد سابقه هستند اما روسیه حداقل اقدام به کارشکنی نمیکند بلکه برای حل و فصل موضوع کمک میکند در حالی که فرانسه نه تنها بد سابقه است، اقدام به کارشکنی نیز میکند. در این میان تعین مهلت سه روزه برای ایران کار بیهوده ای بود که به جزایجاد حساسیت برای تهران که هیچگونه تعیین زمان از موضع بالا را بر نمی تابد نتیجه دیگری در بر نداشت بنابراین بهتر بود بدون تعیین ضرب الاجل طرح را برای بررسی بیشتر به تهران ارسال می کردند . اکنون باید منتظر پاسخ تهران تا اخر هفته باشند چرا که اقای سلطانیه اعلام کرده است ایران برای پاسخ به طرح البرادعی به بررسی عمیق تر نیاز دارد به نظر می رسد ایران به عنوان مشتری بهتر از طرف مقابل مقدار نیاز خود را می داند و به همین دلیل مایل نیست هفتاد وپنج درصد یعنی ۱۲۰۰ کیلوازاورانیوم غنی شده خود را در اختیار روسیه قراردهد. به همین دلیل ایران ترجیح می دهد کل نیازخود را از روسیه یا هر کشور دیگرخریداری کند . اما درصورت انکه اصرار بر معاوضه اورانیوم غنی شده ایران به میزان پنج در صد با اورانیوم غنی شده به میزان نوزده و هفتادو پنج صدم درصد روسیه باشد، طبیعی است که تحمیل خرید ۱۲۰۰ کیلو اورانیوم غیر منطقی است به همین دلیل ایران مایل است طرح البرادعی را کلا رد نکند اما در عین حال در مورد تعیین سقف اورانیوم وارداتی خود آزاد باشد به نظر می رسد ایران در این باره که اورانیوم غنی شده حتما به ایران باز خواهد گشت اطمینان دارد زیرا در غیر این صورت رسوایی جدیدی برای عملکرد آژانس بوجود می آید . اما مشکل اصلی ایران آن است که نمی خواهد اختیار تعیین اورانیوم مصرف شده خود را به دیگران بسپارد. با وجود همه مشکلات به نظر می رسد ایران از بابت این معامله زیانی نمی کند بلکه همینقدر که روند غنی سازی در ایران از سوی قدرتهای خارجی بطور غیر مستقیم به رسمیت شناخته شده است خشنود است . برای آمریکا هم که به دنبال آن است که به هر شکل ممکن با ایران به توافق برسد تا نشان دهد در عمل به هیچ وجه مخالف استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای از سوی ایران نیست ،رسیدن به توافق منطقی تحت نظارت آژانس مهم است . اگر این دوفرض صحیح باشد به نظر می رسد با وجود مشکلات موجود مذاکرات وین به نتیجه مثبت برای طرف های مذاکره کننده خواهد رسید |
|