در قرهباغ چه خبر است؟
او با اشاره به اینکه همیشه در مقاطع مختلف میان آذربایجان و ارمنستان درگیری رخ داده افزود: "همین چند ماه پس نیز تنشهای مرزی بالا گرفته بود. مشخص نیست که چرا پس از آن تنش مرزی بینتیجه دوباره آذربایجان تحرکات نظامی داشته است. البته دولت آذربایجان میگوید شروع کننده درگیری ارمنستان بوده است، اما به نظر میرسد ارزیابیها در باکو این است که میتوانند در وضعیت کنونی حداقل مناطق اشغالی خارج از قره باغ را آزاد کنند."
بهشتیپور درباره اینکه چرا این بحران اینقدر طولانی شده و چند دهه است که این دو کشور نتوانستهاند مشکل را حل کنند گفت: "بین ارمنستان و آذربایجان وضعیت "نه صلح و نه جنگ" برقرار است. این مسئله چند بازیگر مهم دارد. ارمنستان که از ارمنیان قره باغ حمایت میکند، روسیه که قدرت بازیگر در منطقه قفقاز است و حامی ارمنستان به حساب میآید. بازیگر دیگر ترکیه است که از جمهوری آذربایجان حمایت تمام قد میکند و طرف دیگر ماجرا هم ایران است که مرز مشترک با ارمنستان، آذربایجان و مناطق اشغالی با آذربایجان دارد که تحت کنترل ارامنه قرهباغ است. هر کدام از این بازیگران منافع خود را پیگیری میکنند."
اوافزود: «در این بین گروه مینسک، متشکل از آذربایجان ، ارمنستان تحت نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا با ریاست سه گانه مشترک روسیه، فرانسه و آمریکا، و مشارکت 8 کشور دیگر هم بازیگر مهمی است. گروه مینسک قرار بوده که ماجرا را حل و فصل کند، اما همیشه کار را به تاخیر انداخته است. این گروه به نوعی میخواهد این استخوان لای زخم همچنان باقی بماند. ظاهرا ناامن بودن منطقه قفقازجنوبی به نفع این گروه است.»
بهشتیپور با اشاره به رویکرد دولت و مردم جمهوری آذربایجان به ماجرا قرهباغ گفت: «افکار عمومی این کشور خواستار بازپس گیری مناطق اشغالی است. دولت الهام علی اف هم بارها وعده آن را داده است، اما توان اجرای آن را نداشته است. ارمنستان هم اخیرا اقداماتی در این مناطق انجام داده که مجموع این وضعیت الهام علی اف و دولت آدربایجان را به این نتیجه رسانده که زمان مناسبی برای اقدام است. البته به نظر میرسد این ارزیابی غلط است چرا که تجربه نشان داده است قرهباغ راه حل نظامی ندارد و باید با گفتگوهای سیاسی مسئله فیصله یابد. از یک طرف بحث تمامیت ارضی آذربایجان مطرح است و از طرف دیگر حقوق شهروندان ارمنی است که در قره باغ زندگی میکنند، باید با گفت وگو به یک راه حل سیاسی رسید و بعید است که بتوان راه حل نظامی برای آن متصور بود.»
این تحلیلگر مسائل قفقاز در پاسخ به این سوال که گفته میشود روسیه و ترکیه پشت پرده این درگیری اخیر قرار دارند و شایعات فراوانی در این باره مطرح است، اظهار کرد: «این ادعاها داستانسرایی رسانهای است. سالهای گذشته موضوع سوریه را به اوکراین ربط میدادند و میگفتند روسیه میخواهد با برگ سوریه با غرب معامله کند که اوکراین را بگیرد و... که در عمل دیدیم هیچ یک صحت نداشت. در مورد بحران قره باغ هم باید گفت هیچ زمینهای وجود ندارد که روسیه و ترکیه بخواهند با استفاده از این ماجرا معاملهای کنند و یا کاری انجام دهند. این دو کشور بازیگران بسیار موثر بحرانند، اما در شروع ماجرا مستقیما دولت باکو و ایروان مسئولند، نباید گردن ترکیه و روسیه انداخت هر چند که آنها هم بهره برداری خود را انجام میدهند.»
بهشتیپور درباره شایعه حضور لشکری از ترکمانهای سوریه برای حمایت از آذربایجان گفت: «این مطالب شاید برای روحیه دادن به آذربایجان و یا فضا سازی باشد، اما واقعیت ندارد. گفته میشود کردهای سوریه هم با همکاری ایران وارد ارمنستان شدهاند، این موارد قصهپردازی رسانهای است.»
این کارشناس مسائل بینالملل درباره پیشنهاد میانجیگری ایران و تلاش برای آتشبس بین دو کشور گفت: «ایران منافع مشروع در منطقه دارد. ناامنی در قفقاز جنوبی روی ایران تاثیر مستقیم میگذارد، ایران با ارمنستان، آذربایجان و مناطق اشغالی توسط ارامنه قرهباغ مرز مشترک دارد و ناچار است ورود پیدا کند و بگوید این درگیریها جز گسترش بحران نتیجهای دیگر ندارد. ایران وظیفه دارد وارد این میانجیگری شود، اما برای میانجیگری باید طرفین دعوا هم تمایل داشته باشند، به نظر میرسد ارمنستان و آذربایجان از میانجیگری ایران استقبال نکنند. آنها در سالهای گذشته در چهارچوب گروه میسنک برای حل بحران عمل کردهاند. متاسفانه گروه مینسک هم مایل است "حالت نه جنگ نه صلح" در منطقه تداوم داشته باشد.»
بهشتیپور درباره چشمانداز درگیری اخیر گفت: «بحران بسیار جدی است. از جنگ و اتفاقات سال ۱۹۹۲ تاکنون هیچ وقت وضعیت اینقدر بحرانی نبوده است. درگیری های پیشین همیشه محدود بوده است، اما حالا به نظر بسیار جدی است، ارزیابیها غلطی در دولتهای آذربایجان و ارمنستان از قدرت یکدیگر وجود دارد. باید سازمان ملل و دولتهای پر نفوذ دست به کار شوند و تلاش کنند که جنگ فراگیری در منطقه به راه نیافتد، چرا که منطقه قفقاز جنوبی را با بحران سنگینی روبهرو خواهد کرد. هیچ زمانی احتمال جنگ فراگیر اینقدر جدی نبوده است.»