. سیاست نادرستی که غیر از آنکه به انزوای آمریکا انجامید، عملا آنچه ساخته شده بود که بتوان معضلی را از طریق دیپلماسی حل کرد را هم از بین برد. چون برجام تجربه‌ای بود که نشان داد، مشکلات را می‌توان از طریق دیپلماسی و نه جنگ حل کرد و به نتیجه رساند. ولی دونالد ترامپ همانند تانک روی هرچه مذاکره شده و به دست آمده بود، رفت و تخریب کرد. گرچه عربستان‌سعودی و اسرائیل هم در این میان نقش داشتند و تلاش کردند. به‌هرحال این یک مساله ملی است و قبل از هرچیز باید در داخل به تفاهم برسیم. آسیب دیگری که در سیاست خارجی ما وجود دارد این است که بدبینی شدیدی نسبت به سازمان‌های بین‌المللی داریم که به سابقه استعمارگران در کشورمان که یک زمان امپراتوری بریتانیا، یک زمان امپراتوری روسیه و یک زمان مداخلات فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها و آمریکایی‌ها بوده است، برمی‌گردد. درواقع دخالت‌های مختلف طی دو قرن اخیر فضایی در ایران ایجاد کرده که به‌شدت نسبت‌به همکاری‌ها و سازمان‌های بین‌المللی بدبینی وجود دارد. یعنی در جمهوری اسلامی اصل را بر این می‌گذارند که همه سازمان‌های بین‌المللی نوکر و در خدمت آمریکا هستند، درحالی‌که همین دو تجربه اخیر در شورای امنیت سازمان ملل که آمریکا نتوانست دو قطعنامه را تصویب کند، غیر از حق وتو، عملا کشورهای دیگر هم جز خودش و دمینیکن همراهی نکردند. بنابراین باید رویکردهایمان نسبت به مسائل بین‌المللی را مورد بازنگری قرار دهیم و ببینیم واقعا مطلق‌اندیشی‌ها به ما کمک می‌کند یا اینکه مانع از توافق با سایر کشورها می‌شود. بحث دیگری که رهبری مورد تاکید قرار دادند این بود که نباید وقت را تلف کرد به این معنا که ریشه تحریم را از بین ببریم و اهرم تحریم را از دست طرف مقابل بگیریم و تحریم‌ها را بی‌خاصیت کنیم. خنثی کردن تحریم، مهم‌تر از لغو تحریم است. یعنی موقعی سر میز مذاکرات بنشینیم که دیگر نتواند از اهرم تحریم علیه ما استفاده کند.

از نگاه رهبری، خشکاندن ریشه تحریم مهم است؛ به گونه‌ای که دیگر برای طرف مقابل کارآیی نداشته باشد و این هم شدنی و قابل اجراست. مثلا اگر نظام بانکداری را اصلاح کنیم، خیلی از مشکلات اقتصادی حل می‌شود. مجلس به جای این همه اراده‌ای که برای بحث مربوط به قانون کاهش تحریم‌ها گذاشته، بهتر بود که روی اصلاح نظام بانکداری، بیمه و گمرکات می‌گذاشت. اصلاح نظام مالیاتی به اینکه فرآیند تولید در ایران باصرفه و خیلی از مشکلات داخل حل شود، کمک می‌کند که به نظر می‌رسد در شرایط حاضر خیلی فوری‌تر و کمک‌کننده‌تر است تا با اجرای آن قانون عملا متحدین خودمان را دور کنیم و چین و روسیه هم از ما فاصله می‌گیرند و تردیدی در این نیست. هرچند در جلسه کمیسیون مشترک برجام 1+4 طرف ایرانی به این قانون اشاره کرد که موظف به اجرا هستیم ولی مشخص است که این قانون موجب تغییر رفتار آنها نخواهد شد و چیزی موجب تغییر رفتار طرف مقابل می‌شود که ببینند اهرم تحریم بی‌خاصیت شده است. همانطور که درمورد هسته‌ای باوجود تحریم، پیشرفت‌های هسته‌ای در ایران ادامه پیدا کرد؛ درمورد اقتصاد هم باید به‌گونه‌ای باشد که ببینند اقتصاد ایران با تحریم فلج نشده و دارد کار خود را ادامه می‌دهد.