ابعاد تنشهای جدید در روابط روسیه و آمریکا و چشمانداز آن
روسیه به دنبال جبران ضعف اقتصادی
روسیه حتی در جمع 15 اقتصاد برتر دنیا هم قرار ندارد، بنابراین تلاش میکند در ابعاد نظامی، سیاسی و امنیتی این عقب ماندگی خود را در مقایسه با رقبا جبران کند. زیرا روسیه می داند بدون دستیابی به یک اقتصاد قوی نمی تواند به یک ابرقدرت در سطح جهانی تبدیل شود. یکی از دلایل تنشی که با آمریکا دارد همین خواستی است که بهطور ویژه پوتین آن را دنبال میکند.
در تحلیل تنش موجود در روابط روسیه و آمریکا باید توجه کنیم به چه دلیل روسیه بهشدت مخالف یکجانبهگرایی آمریکا است و علاوه بر خود، کشورهای دیگری مانند چین و هند را به چندجانبهگرایی با محوریت سازمان ملل دعوت می کند و نظام دوقطبی و چندقطبی را به چالش می کشد. درک همین رویکرد روسیه گره از دلایل تقابلهای متعددی در روابط بینالمللی و دوجانبه این دو کشور را میگشاید.
اعمال تحریمها از سوی آمریکا علیه روسیه به دلیل ضمیمه کردن کریمه به خاک روسیه و نیز واردن کردن اتهام های متقابل در مورد حمله سایبری و مداخله در امور داخلی یکدیدگر در نهایت فراخوانی سفیر روسیه از واشنگتن برای مشورت و همچنین تصمیم سفیر آمریکا مبنی بر ترک روسیه، درکناراخراج ۱۰ دیپلمات روس از واشنگتن و ارائه بسته جدید تحریمی آمریکا در مورد این کشور و پاسخ روسیه نیزدر مورد اخراج ۲۰ دیپلمات آمریکایی از مسکو و تحریم چند مقام آمریکایی تنها نمونه های روشنی از ایجاد تنش در روابط دوجانبه است .
بدترین شرایط روابط نسبت به سالهای اخیر
اظهارات پوتین مبنی بر اینکه پاسخ کشورش به اقدامات آمریکا نامتقارن و خشن خواهد بود و موضع وزیر خارجه روسیه مبنی بر اینکه برای مقابله بیشتر با آمریکا آماده هستیم، نشان می دهد اکنون مناسبات دو کشور در بدترین شرایط ممکن در چند سال اخیر قرار گرفته است. با همه اینها تنش در روابط روسیه و آمریکا را باید در حد بالا رفتن رقابتها و پایین آمدن همکاریها تحلیل کرد.
رویکرد جدید دولت بایدن در مقایسه با ترامپ و همچنین اقدامات و سیاستهای پوتین در مورد اوکراین و کریمه عامل افزایش این دوره از تنش ها محسوب می شود. سیاستهای روسیه در قبال اوکراین و کریمه موجب تحریک طرف مقابل شده و آمریکا نیز سعی میکند با استفاده از ماجرای ناوالنی و تقویت گرایشهای غربگرا علیه آقای پوتین در داخل روسیه و همچنین ترغیب کشورهای غربی برای اخراج دیپلماتهای روسی و مسائلی ازایندست به روسیه فشاروارد آورد.
اظهارات بایدن مبنی بر قاتل خطاب کردن پوتین قطعاً در شرایط فعلی سطحی از لفاظی های رهبران دوکشور علیه یکدیگر را به نمایش می گذارد. اما باید در نظر داشت با همه اینها رویکرد دو کشور تعاملی و تلاش آنها بر مدیریت روابط است. به نظر میرسد این میزان تنش از یک سطحی فراتر نخواهد رفت و در آینده نزدیک فروکش خواهد کرد.
ناکارآمدی اقتصادی آمریکا و سیاست خارجی آن
محدودیتهای ناشی از شرایط اقتصادی که آمریکا با آن مواجه است را بر سیاست خارجی این کشور و نقش رهبری آن ورقابتش با چین و روسیه تأثیرگذار است. در آمریکا مهمترین مشکل اقتصادی ناشی از کرونا و تبعاتی است که اینهمه گیری به اقتصاد تحمیل کرده استُ موضوعی که باعث شده دولت ناچار شود 2 تریلیون دلار به اقتصاد تزریق کند تا بتواند تبعات آن را جبران کند. البته آمریکا این اقدام را با چاپ دلار انجام داد که تبعات خود را در اقتصاد آمریکا و اقتصاد بینالملل دارد.
مشکلات ناکارآمدی اقتصادی همچنان گریبان گیر اقتصاد آمریکا است و آنها تلاش میکنند با آن مقابله کنند. آمریکا در مواجهه با کرونا به نحو آشکاری از چین، بهعنوان یکی از رقبای خود، عقبافتاده است و درگیر چالشهای سیاسی با روسیه شده است.
در این شرایط آمریکاییها به دنبال فرافکنی هستندبر این اساس به دنبال این هستند که با مطرح کردن تنشهایی مانند چین و روسیه مردم را مشغول تعارضات خارجی کنند، درحالیکه هنوز مشکلات جدی اقتصادی در پیش روی مردم آمریکا قرار دارد.