توافق کلی با آمریکا صورت گرفته است
با وجود از سر گیری مذاكرات وین تحلیلتان از این اتفاق چیست و آیا مذاکرات تاثیری بر انتخابات خواهد گذاشت؟
اولا با توجه به مطالبی كه آقای عراقچی گفتند و همچنین رئیس كمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مقامات روسی و چینی نشان میدهد دو طرف درباره كلیات به توافق رسیدهاند، اما در مورد جزئیات كند پیش میروند كه دلیل آن این است كه متننویسی و برداشتن موانع، كار مشكلی است؛ چون اینكه چه تحریمهایی لغو میشود و آنها چه اقداماتی باید انجام دهند در این مرحله مشخص میشود. در موضوع مربوط به لغو تحریمهای فروش نفت و پتروشیمی و بانك مركزی و صنایع خودرو سازی و.. موضوعات كلی است كه توافق كردهاند اما اینكه طرف ایرانی در مقابل چه اقداماتی را انجام میدهد نكته مهمیست كه فعلا در حال مذاكرهاند.
درمورد تاثیر در انتخابات خیلی بعید میدانم كه این مذاكرات بر انتخابات ما تاثیرگذار باشد. بالاخره پرونده ایران در موضوع هستهای زیر نظر رهبری اداره شده و میشود و دولتها صرفا تسهیلگر هستند و میتوانند بیایند و روند را با قدرت پیش ببرند یا كند كنند، وگرنه اصل بحث در كلیات و تصمیمگیریها زیر نظر رهبری است و در رده دولتها نبوده است. در موضوع انتخابات كلا دولتها سعی دارند كه موضوع را به نوعی نشان دهند که همت و كوشش آنها بوده كه به نتیجه رسیده است، و آنجایی هم كه مشكل پیش میآید مشكلات را برگردن آمریكا میاندازند.
ولی در مجموع بهنظر میرسد در كلیت، گشایشی با مذاكرات حاصل شود اما اینكه فكر كنیم تمام تحریمها لغو میشود بعید است اما تحریمهای تاثیرگذار را ظاهرا آمادگی وجود دارد كه تعلیق شود.
در صورت تحقق و امضا شدن این توافق آیا ما امتیازات بیشتری نسبت به برجام قبلی به آمریكا میدهیم؟
بحث امتیاز گرفتن و دادن بستگی دارد از چه منظری با موضوع برخورد كنید اگر فرض بگیرید كه فقط برجام برای این انجام شده بود كه تحریمها لغو شود اینطور باید گفت بیشتر امتیاز دادهاید تا گرفته باشید. اما اگر نگاه تحلیلی این باشد كه ۶ قطعنامه فصل ۷ سازمان ملل لغو شده و بازگشت مكانیزم ماشه هم انجام نشد نشان میدهد برجام حداقل ایران را از فصل هفتم خارج كند. ممكن است این مسئله برای مردم عادی مهم نباشد ولی كارشناسانی كه اهمیت فصل هفتم و ماده ۴۱ را بشناسند میدانند كه برجام دستاورد مهمی بوده، یا بحث احتمالات نظامی كه پرونده آن بسته شد.
اگر این مبحث را در نظر بگیریم برجام امتیاز بزرگی به ایران داد اما اگر بگوییم این مهم نبوده، باید بگوییم چرا تحریمها لغو نشده است. بنابراین این نگاه تحلیلی شماست كه امتیازات را مشخص میكند. اینكه ما الان برجام را فقط به لغو تحریمها منحصر كنیم و امتیازاتی كه میدهیم را بررسی كنیم آن وقت در این تعریف باید ببینیم در ازای آن چه چیزی گرفتهایم. اینكه برای هر صد دلار بیست دلار برای رفع تحریم هزینه نكنیم بستگی به نگاه ما دارد.
بهنظر شما در مسیر تحقق این مذاكرات ممكن است شاهد دخالتهای خارجی از سوی رژیم صهیونیستی و حتی افراطیون داخلی باشیم؟
اسراییل هر كاری میتوانست برای نرسیدن به توافق انجام دهد را تاكنون انجام داده است. بعد هم احتمالا انجام میدهد و نیروهای امنیتی باید جلو نفوذ را بگیرند و این مسئله ربطی به مذاكرات ندارد. مذاكرات چه به نتیجه برسد چه نرسد اسراییل یك دشمن است و اقداماتی را برای ضربه زدن به تاسیسات هستهای انجام میدهد بنابراین ما باید تلاش كنیم كه ضربه از درون نخوریم.
از نظر فنی روابط بین الملل، برجام یك قرارداد قوی و مستحکم محسوب میشود یا یك قرارداد ضعیف كه به راحتی ترامپ آن را زیر پا گذاشت؟
توجه داشته باشید برجام قرارداد نبود، قرارداد از نظر حقوقی تعریف دارد. برجام یك توافق بود، توافق با قرارداد فرقش در این است كه قرارداد الزامات بیشتری دارد یعنی دو نفر میپذیرند اقداماتی را در زمان مشخصی انجام دهند
اینكه چه تضمینی وجود دارد آمریكا مجدد از برجام خارج نشود؟ هیچی! قبل از آن هم تضمینی وجود نداشت. در روابط بین الملل اصلا تضمینی وجود ندارد. وقتی آمریكا با وجود اینكه مجلس سنا تصویب كرده بود از نفتا، تعهد میان آمریکا، مكزیك و كانادا خارج شد تضمینی در این میان وجود نداشت. ترامپ گفت اگر مذاكرات جدید صورت نگیرد از نفتا خارج میشوم. یا مثلا قرارداد مهم ای.بی.ام (قرارداد موشكهای بالستیك) كه میان شوروی و آمریكا امضا شد و كنگره و مجلس سنا هم تصویب كرده بودند و به عنوان یك پیمان رسمی امضا شده بود اما بوش پسر به راحتی از این پیمان خارج شد. مهمترین تضمین برای توافق، قدرت یك كشور است. ما اگر بتوانیم در اقتصادمان زمینههایی فراهم كنیم كه تحریمها را كمخاصیت كنیم بزرگترین تضمین برای قراردادهاست. ولی اگر فكر كنیم ما در موردی توافق كنیم و رئیس جمهوری بعدی بتواند از آن قرارداد بیرون بیاید اینطور نیست. آنهایی كه به دروغ میگویند توان هستهای ما تمام شد هم اشتباه میگویند و در یكسال اخیر مقدار زیادی پیشرفت در این زمینه حاصل شد، نتیجتا توان هستهای ما پشتیبان ماست و چون صنعت هستهای ما بومیسازی شده اگر رئیس جمهورهای بعدی آمریكا هم زیر قرارداد زدند كارهایی كه قبلا انجام میدادیم را از سر میگیریم.
ما باید طوری قرارداد ببندیم كه وقتی یك كشور از آن خارج شد بابت آن هزینه دهد یعنی برای آنها چنین تصمیمی سنگین باشد. بنابراین اگر چنین فضایی درست كنید او نمیتواند خارج شود اگر خارج هم شد ایران میتواند اقدامات متقابلی انجام دهد. تضمین یعنی قدرت داشته باشید بر رفتار طرف مقابل تاثیر بگذارید.