با سفروزیر دفاع تاجیکستان در هفدهم فروردین گذشته به ایران و اکنون آمدن آقای رحیم زاده وزیرکشور تاجیکستان به تهران می توان گفت سرانجام منطق بر احساسات غلبه کرده و شاهد یک شروه مجددی در راستای  احیای روابط دو کشور هستیم.

با توجه به اینکه قرار است اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای به میزبانی شهر دوشنبه در شهریور ماه سال جاری برگزار ‌شود، به نظر می‌رسد که رئیس جمهور منتخب جدید ایران، درنخستین سفر خارجی خود به تاجیکستان سفر کند. با توجه به اینکه ایران عضو ناظر این سازمان مهم منطقه ای است، احتمال سفر رئیس جمهور آینده به تاجیکستان بسیارزیاد است.

از آنجا که روابط دو کشور دوست و هم فرهنگ ایران و تاجیکستان بر اساس یک سیاست مبنایی استوار است هیچگاه تغییر دولتها در دو کشور موجب تحولات اساسی در جهت گیری های دو کشور نمی شود. به همین دلیل به نظر می رسد دولت آینده ایران که از مرداد ماه کار خود را آغاز می کند با قدرت و تاکید بیشتری ترمیم روابط و گسترش روز افزون مناسبات دو کشور را در دستور کار خود قرار دهد. 

به موازات حرکت جدیدی که در بهبود مناسبات دوکشورازهردو سوشاهد هستیم، ازطرف مخالفان توسعه  روابط ایران و تاجیکستان ، فضاسازی های خبری طراحی شده تا در این روند مشکلات جدیدی را ایجاد کنند. ازجمله اینکه مطرح شده دلیل تمایل دولت تاجیکستان برای بازسازی روابط  با  ایران به سبب تنشهای اخیر بین تاجیکستان و قرقیزستان صورت گرفته است. بر مبنای این جریان سازی خبری دولت تاجیکستان از طریق  ترمیم روابط خود با ایران قصد دارد که موقعیت خود را در برابر قرقیزستان تقویت کند . در ارزیابی این موضوع گرچه نمی توان بطور قاطع چنین تحلیلی را رد کرد اما می توان گفت از نگاه ایران روابط با کشورهای آسیای مرکزی یک روابط راهبردی مبتنی بر منافع متقابل است و ایران به هیچ وجه حاضر نیست وارد درگیری ها و اختلاف های کشورهای منطقه شود.

البته ایران آمادگی خود را برای میانجیگری بین دو کشور دوست خود یعنی  تاجیکستان و قرقیزستان اعلام کرده است اما هرگز نمی خواهد با حمایت از یکطرف به اختلاف های موجود دامن بزند. زیرا دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان به عنوان دو کشور همسایه به راحتی می توانند از طریق گفتگو و مذاکرات دوجانبه بر مشکلات پیش آمده غلبه کنند.

سیاست مستقل ایران اجتناب از دخالت در درگیری های منطقه و تاکید بر شکل گیری همکاری های منطقه ای برای مقابله با بحران زایی در آسیای مرکزی بوده است. زیرا هرگونه اختلاف های مرزی و سرزمینی می تواند بهانه ای برای حضور قدرتهای سلطه جو در منطقه باشد. بویژه آنکه اخیرا اخباری در مورد اینکه آمریکا قصد دارد بعد از خروج از افغانستان پایگاه هایی در آسیاس مرکزی احداث کند.

با درنظر گرفتن مجموعه مواردی که مطرح شد می توان دیدار وزیرکشور تاجیکستان از ایران را گام دیگری در راستای بهبود مناسبات دو کشور دانست. در واقع این دیدارها را باید بیشتر اصلاح سیاست غلط گذشته تاجیکستان در قبال ایران بدانیم.

ایران و تاجیکستان در ابعاد مختلف سیاسی ، اقتصادی، فرهنگی و دفاعی منافع مشترکی دارند که این منافع به هیچ وجه در تعارض با منافع سایر کشورها قرار نمی گیرد و بلکه می تواند به توسعه همکاری های منطقه ای نیز کمک کند. پروژه همکاری حمل و نقل ریلی بین ایران، افغانستان و تاجیکستان وهمکاری های ایران،ترکمنستان وازبکستان ازنمونه های موفق اینگونه همکاری ها بشمار می رود.

اگرموضوع تحریم های جاری علیه ایران پایان یابد و همچنین ایران موفق شود باردیگر در پروژه های اقتصادی منطقه مشارکت فعال  داشته باشد بدون شک رسیدن به منافع مشترک می تواند زمینه ساز روابط پایدار و توسعه ان درآینده شود. انتظار می رود هر دو طرف ایران و تاجیکستان بتوانند مشکلات موجود را یکی یکی بر طرف کنند.

دیدار آقای رحیم زاده وزیر کشورتاجیکستان فرصت بسیارمناسبی را فراهم میکند که مسئولین عالی رتبه ازنزدیک راههای کاهش مشکلات توسعه مناسبات دوکشور را ازنزدیک بررسی کرده و به طرحهای جدیدی در بازسازی روابط برسند.