ضرورت شروع مذاکرات مستقیم برای رفع تحریم های هسته ای
بهشتیپور در پاسخ به اینکه آیا ایران میتواند انتظار داشته باشد طرف مقابل همه خواستههایش را که فراتر از نقطه پایانی مذاکرات وین است بپذیرد اما حاضر نشود به خواستههای طرف مقابل که همان ورود به مسائل موشکی، منطقهای و حقوقبشری است تن دهد؟ گفت: «منظور ایران آن نیست که مذاکرات از جای دیگری شروع شود. مذاکرات در چارچوب مسائل هستهای خواهد بود و اگر قرار باشد سایر مسائل را وارد کنند، دیگر اسم آن برجام نیست. الان اما یکی از مسائلی که غرب انتظار دارد همین گفتوگو درباره سایر مسائل غیرهستهای است که ایران هم گفته آمادگی ندارد و اول باید شاهد پایبندی به تعهدات برجامی باشیم. چون عملا غرب در این مدت به سمتی رفت که تحریمهای جدیدی را علیه ایران به اسم حقوق بشر، بیثباتسازی خاورمیانه و… وضع کرد. حالا ایران میخواهد حداقل مطمئن شود که تحریمهای هستهای فردا به بهانه دیگری دوباره احیا نشود، طرف مقابل هم حاضر نیست چنین تضمینی بدهد. یعنی میگویند که مثلا ما تحریمهای هستهای را پایان میدهیم اما فردا اگر کنگره یک سری تحریم دیگر را به بهانه مسائل موشکی و… وضع کرد کاری از دست ما ساخته نیست.»وی افزود: «همه اینها مشکلاتی است که باید در مذاکره بحث شود و به نتیجه برسد. در شرایط فعلی مهم این است که سریعتر مذاکرات شروع شود. اینکه خواستههای دو طرف چیست در اولویت دوم است زیرا خیلی وقت است که دو طرف خواستههای متفاوتی را مطرح کردهاند.»
وقت گفتوگوی مستقیم
این تحلیلگر مسائل بینالمللی با تاکید بر اینکه «زمان آن است که ایران مستقیما با آمریکا گفتوگو کند» گفت: «مشکل اصلی ما با آمریکاییها است و اروپاییها در عمل نشان دادهاند که کاری از آنها ساخته نیست.»
وی در واکنش به اینکه موضع ایران در رابطه با گفتوگوی مستقیم با آمریکا روشن است، گفت: «این موضع کار را طولانیتر میکند. این روشی که ایران انتخاب کرده کار را طولانی میکند چون به این معنی است که ما با ۱+۴ گفتوگو کنیم و آنها با آمریکا صحبت کنند و دوباره نتیجه را به ما منتقل کنند. به نظر من این واقعا آب درهاون کوبیدن است و حتی اگر قرار باشد ما را به نتیجه برساند، خیلی طولانی خواهد بود.»بهشتیپور در پاسخ به اینکه آیا میتوان خوشبین بود که همین پروسه طولانی آنطور که گفتهاند از نیمه آذر شروع شود؟ گفت: «بله، چون هر دو طرف نیاز دارند که مذاکرات انجام شود. امیدوارم حتی زودتر هم انجام شود چون گفتند که تاریخ دقیق را بعدا اعلام خواهند کرد. امیدوارم که هرچه زودتر این کار را انجام دهند چون جلوی ضرر را از هرجا بگیری منفعت است.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به اینکه مذاکرات پیشرو با توجه به مواضع فعلی طرفین چقدر میتواند امیدوارکننده باشد؟ گفت: «به هرحال آنچه دیپلماتها میگویند الزاما با آنچه عمل میکنند، منطبق نیست. در گفتوگو و مذاکرات طرفین خواستههای حداکثری خود را بیان میکنند اما وقتی به صحنه میروند ممکن است به حداقلها هم راضی شوند. آنچه مهم است، طرفین باید از برخی خواستههای خود کوتاه بیایند تا نتیجه حاصل شود. اگرنه اینکه ایران حرف خود را بزند و آمریکا هم حرف خود را و هیچیک هم از خواستههای خود کوتاه نیایند هیچوقت به نتیجه نمیرسیم. قاعده هم این است که طرفین از بخشی از خواستههای خود گذشت میکنند تا به یک وحدت نظری برسند. در برجام هم همینطور شد. ایران خیلی چیزهای میخواست یا طرف مقابل دلش میخواست به خیلی دستاوردهای دیگر برسد.»
وی تاکید کرد: «آنچه اکنون گفته میشود سیاستهای اعلانی است و سیاست اعمالی آن است که در جریان مذاکرات مطرح میشود و طرفین برای اینکه به نتیجه برسند به سمت همدیگر حرکت میکنند.»
امیدواریها
خوشبینی بهشتیپور و برخی دیگر تحلیلگران به ثمربخشی مذاکرات آتی چندان هم بیدلیل نیست و برپایه برخی مواضع و سیاستهای اعلامی امیدوارکننده است. مثلا استقبال چین از توافقات باقری و مورا در بروکسل و اعلام اینکه «آمریکا باید سیاست اشتباه فشار حداکثری در قبال ایران را کاملا اصلاح کند و ایران باید بر این اساس پایبندی کامل به توافق را از سر بگیرد. سایر طرفها هم باید فضای مطلوبی برای رسیدن به اهداف فوق ایجاد کنند.» یا اظهارات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که ضمن امیدواری به دیدار و گفتوگو با رییسجمهور ایران، گفته «هیچ راهی جز دیپلماسی برای حل چالشهای ناشی از برنامه هستهای ایران متصور نیست.» مذاکرات دیروز باقریکنی در مسکو و دیدارهای آنگلا مرکل و بایدن که گفته شده در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ انجام میشود نیز قطعا میتواند در افزایش این امیدواریها تاثیرگذار باشد. به هرحال چارهای نیست و باید منتظر و امیدوار بود تا پرونده هستهای ایران و مذاکرات برجامی هرچه سریعتر از این برزخ خارج شده و به نتیجهای برسد که آثارش زندگی را برای مردم سهلتر کند.