روز از نو مذاکره از نو
راهکارمنطقی و قابل اجرا برای برون رفت از وضعیت کنونی مذاکرات
حسن بهشتیپور، تحلیلگر مسائل بینالمللی ازجمله افرادی است که به اثرگذاری اینگونه پیشنهادات و اقدامات امید دارد. او در گفتوگو با «جهانصنعت» اظهار کرد: «یکی از راههایی که بتوان اختلافات موجود که کم هم نیست را کم کرد، این است که مورد به مورد درباره موضوعاتی که برای دو طرف مهم است به توافق برسند.»
وی راهکار را در سیاست «اقدام در برابر اقدام» دانست و توضیح داد: «به این معنا که آمریکاییها یک اقدام و ایران در مقابل اقدامی انجام دهند. چون دو طرف همزمان اقدامات خود را انجام میدهند، دیگر نیازی هم به تضمین نیست. مثلا آنها داراییهای بلوکه شده ایران را آزاد میکنند و ایران غنیسازی ۶۰ درصد را به حالت تعلیق در میآورد. اگر این اقدامات به درستی انجام شود، در مرحله بعد اقدامات دیگری انجام خواهد شد.»
بهشتیپور درباره پیشنهاد اخیر نیز گفت: «نمیدانیم که منظور از داراییهایی که آزاد میشود، چقدر است، باید دید که آیا حرف از آن ۱۰ میلیاردی است که مورد نظر ایران بود، یا نه. جزئیات دیگری مثل اینکه چگونه آزاد میشود و دسترسی ایران به آن چطور خواهد بود نیز اهمیت دارد و به نظرم در مذاکرات دوشنبه باید تکلیف آن را روشن کرد. چون وقتی وارد جزئیات میشویم اختلافات بیشتر میشود و در کلیات اتفاقنظر بیشتر است. به هرحال این اقدام مثبتی است و اگر داراییها به طور دقیق مشخص باشد و آزاد شود ایران هم میتواند غنیسازی ۶۰ درصدی را به حالت تعلیق درآورد.»
وی در واکنش به اینکه موضع رسمی این پیگیری سیاست گام به گام یا اقدام در مقابل اقدام نیست، گفت: «دقت کنید که تفاوت ظریفی بین سیاست گام به گام و سیاست اقدام در برابر اقدام وجود دارد. سیاست گام به گام اشاره به یک مرحله دارد. مثل توافقی که قبل از برجام در ژنو به دست آمد، بعد در لوزان آن توافق را تکمیل کردند و بعد از آن در وین برجام را امضا کردند. این رویه را اصطلاحا گام به گام مینامند. یعنی در مرحله اول توافق در برابر کلیاتی است که در مرحله دوم تکمیل شده و در مراحل بعد به جزئیات میرسد. سیاست اقدام در مقابل اقدام اما به یک کار مشخص مثل همین آزاد کردن داراییهای ایران در عراق، کرهجنوبی یا هند است. تعلیق سیاست غنیسازی ایران هم یک اقدام است. آنچه در موضع رسمی ایران رد میشود سیاست گام به گام است چون اعتمادی به پایبندی طرف مقابل به تعهداتش نداریم. اما درباره سیاست اقدام در مقابل اقدام مشکل خاصی وجود ندارد چون اگر ایران مثلا غنیسازی را متوقف کند و طرف مقابل داراییها را آزاد نکند، ایران خواهد توانست غنیسازی خود را از سر بگیرد و ضربه آنچنانی وارد نخواهد شد.»
وی در پاسخ به اینکه آیا خوشبین هستید ایران سیاست اقدام در مقابل اقدام را در پیش گرفته و به نتیجه مثبتی برسد؟ گفت: «بله، به این خاطر که این سیاست، راه را باز میکند و این به نفع ما است.
بالاخره باز کردن هر گرهای، مقدمه باز کردن گرههای بعدی است لذا به نظر من به نفع ایران است که این سیاست را در پیش بگیرد چون کاملا مشخص است که کدام طرف برجامی چه اقدامی را و در چه زمانی انجام میدهد. همزمانی اقدامات طرفین هم نکته مثبت دیگری است. حتی ایران میتواند منتظر باشد اول طرف آمریکایی اقدام خود را انجام دهد و بعد ایران. مثلا در زمان امضای برجام آنها اول آن ۱۰ تن اورانیوم خام را به ایران دادند و بعد ایران اورانیوم غنیشده خود را به آنها تحویل داد.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «در مجموع پیروی از سیاست اقدام در مقابل اقدام به نفع ایران است اما از آنجا که جزئیات پیشنهاد آمریکاییها را نمیدانیم، نمیتوان گفت که حتما باید از سوی ایران پذیرفته شود یا خیر. این جزئیات لازم است که در جریان مذاکرات مشخص شود.»