فوبیای روسیه‌هراسی داخلی در مذاکرات برجام مبنای واقعی ندارد
حصول توافق در وین دشوار اما حتمی خواهد بود
حسن بهشتی‌پور در بخش ابتدایی از اظهارات خود در تحلیل روند پیشرفت دور هشتم مذاکرات تاکید کرد: «دور جدید مذاکرات وین را می‌توان بسیار فشرده و دارای ابعاد چندجانبه مورد ارزیابی قرار داد. در یک سوی ماجرا، طرف ایرانی، بر این باور است که باید کلیه تحریم‌ها برداشته شود و تضمین لازم پیرامون تعهد دولت جدید آمریکا نسبت به تعهد نیز اخذ شود. در سوی دیگر ماجرا، ایالات متحده آمریکا، در پی آن است که پس از توافق در وین، توافقات فرابرجامی یا آنچه از آن به عنوان «برجام پلاس» یاد می‌شود در دستور کار قرار بگیرد. خواسته‌های فرابرجامی شامل مسائل منطقه‌ای، برنامه موشکی ایران و بحران یمن، سوریه و… می‌شود.
«ضلع سوم ماجرا اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی شامل انگلستان، آلمان و فرانسه هستند. ضلع چهارم نیز کشورهای روسیه و چین حضور دارند. در این میان نکته قابل تامل این است که ضلع‌های سوم و چهارم در پی آن هستند که با واسطه‌گری میان ایران و آمریکا به عنوان دو طرف اصلی توافق، احیای برجام کلید زده شود.
مجموع روند مذاکرات تاکنون از توافق طرفین بر مبنای پیش‌نویس شش دور مذاکرات در دولت گذشته حکایت دارد که البته برخی از خواسته‌های دولت جدید ایران نیز در آن گنجانده شده است. حال برای اینکه متن کلی به دست آمده اما در ارتباط با چرای کند بودن توافق نهایی، می‌توان گفت که دلیل اصلی خواسته‌های حداکثری دو طرف است. اکنون ممیزی‌‌ها و پرانتزهای زیادی برای چانه‌زنی میان دو طرف وجود دارد اما به نظر می‌رسد توافق حتمی خواهد بود.»
ایران به هیچ‌عنوان در برنامه هسته‌ای از روسیه دستور نمی‌گیرد
این کارشناس مسائل بین‌الملل در تحلیل مواضع روسیه در دور هشتم مذاکرات که مورد انتقادات بسیاری از ناظران سیاسی داخلی قرار گرفته اظهار داشت: «در این زمینه دو مسئله اساسی وجود دارد. یکی اینکه اساس روسیه از حضور در مذاکرات وین چه می‌خواهد و دیگری اینکه ما (ایران) چه تفسیری از موضوع نقش روسیه داریم. متاسفانه در داخل ایران ذهنیتی منفی نسبت به مناسبات روسیه تزاری با ایران که منجر به دو توافق عهدنامه گلستان و ترکمن‌چای شد، وجود دارد. واقعیت امر این است که ابتدا باید این امر بدیهی پذیرفته شود که عملکرد کشورهای مختلف بر اساس منافع ملی‌شان قابل سنجش است. در روابط بین‌الملل یاد گرفته‌ایم که منافع ملی رهنمای سیاست خارجی کشورهای مختلف است. آن دسته از ناظرین که معتقد هستند روسیه خواهان به نتیجه نرسیدن برجام است، بر این باور هستند که اگر توافق حاصل شود، مسکو کارت فشار خود را در مناسبات با غرب از دست خواهد داد.»
« این قضاوت بسیار اشتباه است؛ زیرا سخن به میان آوردن از کارت فشار ایران به عنوان ابزار روسیه در مذاکرات با غرب در شرایطی درست است که تهران وابسته به مسکو باشد. این اظهارات به هیچ عنوان مصداقیت ندارد؛ زیرا در تمامی قطعنامه‌های ضد برنامه هسته‌ای ایران روسیه و چین مشارکت داشته‌اند. اساسا این دو کشور بر این باور بودند که برنامه غنی‌سازی ایران، احتمال رفتن به سوی ساخت بمب هسته‌ای را دارد و تهدیدی علیه امنیت ملی آن‌ها خواهد بود. اگر مناسبات به‌گونه رئیسی و مرئوسی بود با خواسته مسکو، ایرن غنی‌سازی را در گذشته متوقف می‌کرد و بدون اعتنا به خواسته مسکو برنامه هسته‌ای خود را تداوم نمی‌بخشید.
روسیه نیازمند و موافق با احیای برجام است
«در سال ۲۰۱۴ چنین مسئله‌ای مطرح می‌شد که روسیه اوکراین و سوریه را معامله خواهد کردو بدین معنا که دست از سوریه خواهد کشید تا عرب در قبال اوکراین سکوت کند. اما در عمل شاهد بودیم که این سناریو به هیچ عنوان صحت نداشت و در عمل مسکو حاضر به دست کشیدن از منافع خود نشد. در شرایط کنونی نیز این مسئله مطرح می‌شود که روسیه ایران را به غرب خواهد فروخت تا بحث حمله به اوکراین در حاشیه قرار بگیرد. اساسا چنین فرضیاتی به هیچ عنوان صحت ندرد؛ زیرا روسیه در صورت احیای برجام منافع و دغدغه‌های ویژه‌ای دارد. در سطح اول، روس‌ها بارها اعلام کرده‌اند که بیشتر از تمامی کشورهای غربی نگران ایرانی هستند که بمب اتم داشته باشد؛ زیرا اساسا تهدیدی علیه امنیت ملی آن‌ها خواهد بود و موازنه قوا را به ضرر آن‌ها رقم خواهد زد.»
«در سطح دوم احیای برجام، زمینه‌ساز بستر مناسب جدید برای برقراری مناسبات اقتصادی و تجاری میان مسکو و تهران خواهد بود. در سطح سوم، پایان پیدا کردن تحریم‌ها موجب همکاری بیشتر ایران و روسیه در فاز برنامه هسته‌ای خواهد شد که می‌تواند برای روس‌ها درآمد زایی داشته باشد. در سطح چهارم، احیای برجام روند فروش تسلیحات میان ایران و روسیه را تقویت خواهد کرد.»
در این وبلاگ هدف ارائه تحلیل های روز در باره تحولات بین المللی و روابط خارجی ایران با سایر کشورها و در موارد مهم تحلیل مسائل داخلی ایران است.علاوه براین برای کسانی که به هردلیل علاقه مند به مسائل تحلیل سیاسی هستند و دوست دارند روش صحیحی را برای تحلیل تحولات جاری ایران و جهان در پیش گیرند، بخش آموزشی در این باره ارائه شده است که امیدوارم گام کوچکی در ایجاد انگیزه برای شناخت دقیق تر مسائل سیاسی ایران و جهان باشد.