روش تحلیل سیاسی

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید:

 «سناتورهایی که از اول مخالف برجام بودند، دوباره شروع به انتقاد کرده‌اند. به طور مشخص سناتور منندز که خودش دموکرات است با بایدن مخالفت‌هایی کرده است. البته این مخالفت‌ها تاثیری در روند مذاکرات ندارد. به این خاطر که همان‌طور که در داخل ایران هم عده‌ای مخالف برجام هستند و کاری از پیش نمی‌برند چون طرف جایگزین و بهتری ندارند، در آمریکا نیز همین‌طور است. آنهایی که از بایدن انتقاد می‌کنند عملا دیدند که سیاست آقای ترامپ به نتیجه نرسید.»

وی می‌افزاید: «آنها می‌خواستند که یا ایران تسلیم شده و ۱۲ شرط پمپئو را بپذیرد یا حکومت ایران از طریق فروپاشی داخلی تغییر کند اما دیدیم که این‌طور نشد. الان هم دموکرات‌ها به ترامپ و همفکرانش می‌گویند که شما با خروج از برجام مشکلات آمریکا را بیشتر کرده و نتیجه‌ای هم از سیاست تحریم همه‌جانبه نگرفتید. جمهوریخواهان و دموکرات‌های مخالف برجام طرح جدیدی هم ندارند بنابراین مخالفت‌هایی که اکنون در رسانه‌های آمریکا مثل فاکس‌نیوز یا جلسه سنا بیان می‌شود، خیلی بر روند مذاکرات اثرگذار نیست.»

بهشتی‌پور تغییرات اخیر در تیم مذاکره‌کننده آمریکا را به فال‌نیک گرفته و همچنین به برخی تلاش‌های منطقه‌ای برای به ثمر رساندن احیای برجام دلخوش است. او می‌گوید: «بایدن اما با تغییراتی که در تیم مذاکره‌کننده ایجاد کرد، موانع را به نحوی برداشت و این گام مهمی بود. از طرف دیگر قطر نقش جدیدی را برعهده گرفته است. وزیر خارجه خود را به ایران فرستاده، امیر قطر به آمریکا رفته (البته این سفر فقط به خاطر ایران نبود و کلا قطر در حال نزدیک کردن خود به آمریکا است) و این میانجیگری پالس مثبتی به روند مذاکرات بود.

از طرف دیگر موضع‌گیری‌ها در داخل ایران نشان می‌دهد که پذیرفته‌اند روند مذاکرات تاثیر تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد، بازار و تجارت دارد. قبلا گفته می‌شد که نباید مذاکرات را به اقتصاد ایران گره زد اما واقعیت این است که کسی این گره را نمی‌زد بلکه این ارتباط به صورت طبیعی وجود داشت و عامل روانی بازار تحت تاثیر مذاکرات است. اینکه شاهدیم مدام از پیشرفت در مذاکرات و نزدیک شدن به دیدگاه‌های یکدیگر گفته می‌شود، به خاطر این است که تاثیر منفی روی بازار نگذارند اگرنه از نظر واقعی هنوز تصمیمات سخت گرفته نشده است.»

وی با اشاره به اینکه «هم ایران و هم آمریکا باید تصمیم بگیرند که از خواسته‌های اولیه خود کوتاه آمده و به سوی هم حرکت کنند» می‌گوید: «البته طرف ایرانی با بیان این موضوع که ما دنبال لغو تحریم‌ها در چارچوب برجام هستیم، یک گام از خواسته‌های خود کوتاه آمده چون قبل از آن خواستار لغو تحریم‌های برجامی و غیربرجامی بود. طرف آمریکایی نیز با مجوز دادن به کره‌جنوبی برای اینکه بخشی از دارایی‌های ایران را آزاد کند یا صدور مجوز به عراق برای مراودات اقتصادی با ایران، از خود انعطاف به خرج داده است. البته طرف ایرانی به این چیزها قانع نیست و می‌خواهد که تحریم‌های نفتی و تحریم بانک مرکزی کاملا پایان یابد تا ایران بتواند پول حاصل از صادرات و فروش نفت خود را به کشور برگرداند. این مساله هنوز حل نشده و آمریکایی‌ها باید تصمیم بگیرند و این موضوع را حل کنند.»

بهشتی‌پور در پاسخ به اینکه با این اوصاف امیدی به حصول توافق هست یا خیر؟ می‌گوید: «به نظر من مساله قابل حل است و طرف ایرانی هم آمادگی دارد تا اگر این اقدامات انجام شد، برای بحث راستی‌آزمایی و تضمین فکر دیگری کند چون واقعیت این است که در روابط بین‌المللی تضمینی وجود ندارد و تضمین تنها خواست کشورها برای تحقق قرارداد است.»

وی البته توئیت امیدوارانه اخیر مالی را یک اظهارنظر رسانه‌ای می‌داند و در این رابطه می‌گوید: «اینکه رابرت مالی گفته احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات ظرف چند هفته آتی وجود دارد ناشی از این است که آمریکا به شدت روی افزایش توان هسته‌ای ایران موضع دارد و نگران رسیدن به نقطه گریز هسته‌ای است. آمریکایی‌ها معتقدند که ذخایر ایران تا ماه فوریه به حدی که بتواند بمب بسازد یعنی همان گریز هسته‌ای می‌رسد و به همین خاطر می‌گویند که تا آن زمان باید به نتیجه رسید و برجام را بعد از آن برای خود عملا بی‌خاصیت می‌دانند. ابراز امیدواری رابرت مالی در این سمت‌وسو است. ضمن اینکه به نظرم این یک حرف رسانه‌ای است. در واقعیت از آنجا که دو طرف واقعا خواهان توافق هستند می‌توان امیدوار بود که در ماه فوریه به یک نقشه راهی شبیه آنچه در سال ۹۴ در ژنو به دست آمد، برسند.»