روسیه برای ایران هم فرصت و هم تهدید است
به نظر شما آیا ادامه جنگ به اقتصاد روسیه ضربه نمی‌زند؟
اقتصاد روسیه به صادرات نفت، گاز و اسلحه وابسته است. بیش از 80% از صادرات روسیه از این سه قلم صورت می‌گیرد. با افزایش قیمت نفت درآمد نفتی روسیه افزایش پیدا می‌کند. ذخایر ارزی‌اش حدوداً 630 میلیارد دلار است ولی مسئله این است که امروز در زمان تحریم‌ها دسترسی به این منابع در انتقال پول با مشکل روبرو است. بعد از حمله روسیه به اوکراین نیز نرخ برابری "روبل" با دلار بیش از 30% کاهش پیداکرده است. پیش از جنگ 70 روبل یک دلار بود، ولی امروز 110 روبل یک دلار است. اگر این شاخص‌ها را کنار هم بگذاریم می‌بینیم درآمدها بر اثر افزایش قیمت نفت در وضعیت اقتصادی روسیه افزایش پیدا می‌کند، ولی به دلیل از دست دادن منابع خارجی بلوکه‌شده و فرار سرمایه روسیه دچار مشکل خواهند شد. البته اقتصاد روسیه از نظر امکانات و توانایی‌های داخلی ظرفیت بزرگی دارد. روسیه از نظر ذخایر معدنی، تولید گندم، فولاد و سایر صنایع امکاناتی غنی است. با توجه به گستردگی همکاری شرکت‌های روسی با شرکت‌های اروپایی و آمریکایی تحریم‌ها این کشور را دچار بحران گسترده می‌کند مگر اینکه تحریم‌های سیاسی، حالتی نمادین داشته باشد؛ در غیر این صورت ساده‌ترین مورد تحریم کارت‌های اعتباری ازجمله «مستر کارت» است که روسیه امروز بابت تحریم با آن نیز مشکل پیداکرده است. در تحریم روسیه هم روسیه و هم شرکای تجاری و طرف‌های مقابل روسیه بازارهای خود را از دست خواهند داد. آلمان و فرانسه با تحریم روسیه متضرر می‌شوند، ولی سهم روسیه در این ضرر و زیان بیشتر خواهد بود. ازاین‌رو تحریم امکان ادامه جنگ بلندمدت را دچار ابهام خواهد کرد. مگر اینکه پوتین بخواهد به هر قیمتی با فشار بر مردمش و صرفه‌جویی وضعیت را مدیریت کند.
از نظر شما مردم روسیه در پذیرش شرایط اقتصادی سخت که به دلیل تحریم‌ها پیش رو خواهند داشت با دولت‌مردان این کشور همراهی می‌کنند یا خیر؟
بخشی از مردم که عقاید ملی‌گرایانه روسی دارند می‌پذیرند چون برای آنها توجیه شده که امنیت ملی به خطر افتاده و اوکراین امنیت ملی روسیه را به خطر انداخته بود. به افکار عمومی القا شده که غرب روسیه را تحقیر کرده و غرب پاسخ ابتکارات دیپلماتیک را به آنها نداده است و آنها مجبور شدند دست به جنگ بزنند. البته کسانی در روسیه در سودای تشکیل امپراتوری روسیه هستند و این طیف از حرکت پوتین حمایت می‌کنند چون در انتظار عزت برای روسیه هستند. منتقدین ازجمله حزب کمونیست روسیه که دومین حزب قدرتمند در مجلس است یا برخی از گروه‌ها و احزاب غرب‌گرای روسیه ازجمله هواداران «ناوالنی» رهبر زندانی غرب‌گرایان یا حامیان «کاسپاروف» قهرمان پیشین شطرنج دنیا که از منتقدان جدی پوتین است همچنان به او معترض هستند و عقیده دارند مشکل با راه‌حل دیپلماتیک قابل‌حل بود و درگیر شدن با اوکراین باعث شد روسیه در همان روزهای اول جنگ را به اوکراین ببازد.
قبل از حمله روسیه به اوکراین تصوری از قدرت نظامی روسیه برجهان حاکم بود که حمله نیروهای نظامی روس‌ها و مقاومت اوکراین در برابر این ارتش خلاف آنچه تبلیغ‌شده بود را نمایان کرد. به نظر شما آیا روسیه در این حمله ضعیف حاضر شد یا برداشت از ظرفیت نظامی روسیه غیرواقعی بوده است؟
جنگ، نبردی کلاسیک است و امروز جنگ‌های کلاسیک سرنوشت خوبی ندارند. روس‌ها از سه محور جنوب، شرق و شمال به اوکراین حمله کردند. در شمال به سمت کی اف حرکت شد و در جنوب به سمت کریمه رفتند و در شرق به "دونسک" و "لوهانسک" رفتند. پیشروی روس‌ها در جنوب سریع بود ولی باوجوداینکه شرق اوکراین را نقطه قوت خود می‌دانستند در این منطقه زمین‌گیر شدند. مقاومت مردمی در دونباسک به روس‌ها اجازه پیشروی نداد و در شمال نیز از طریق روسیه سفید به اوکراین لشگر کشیدند تا هر چه زودتر به کی اف برسند، ولی در دروازه‌های کی اف ماندند. مشخص نیست چرا نیروهای نظامی روسیه پشت دروازه‌های کی اف مانده‌اند در حملات مشخص نیست چه در سر فرماندهان نظامی می‌گذرد و به دنبال چه هستند؟ نقشه‌ها در این زمینه مبهم است. ولی ما مطمئن هستیم گرفتن سرزمینی با 600 هزار کیلومترمربع وسعت اگرچه شاید برای روسیه ساده باشد، ولی نگه‌داشتن این سرزمین کار آسانی نخواهد بود و روسیه نمی‌تواند بعد از اشغال اوکراین را نگه دارد، چراکه امروز در مردم اوکراین هر چه اختلاف داشته باشند در ضدیت با روسیه اختلافی ندارند مردم و دولت اوکراین محکم ایستاده‌اند.
امروز شاهد اولین موضع‌گیری رسمی وزیر امور خارجه کشورمان در مورد رفتار روس‌ها در جریان مذاکرات بودیم. به نظر شما چرا ایران در برابر روسیه واکنش کمی نشان می‌دهد؟
روسیه همسایه قدرتمندی شمال ایران است که هم فرصتی برای ایران است و هم تهدیدی بزرگ به شمار می‌رود. ما نباید به دنبال جنگ با روسیه باشیم و همچنین نباید منافع خود را در مقابل این قدرت نادیده بگیریم. ایران باید با صراحت تجاوز روسیه به اوکراین را محکوم می‌کرد. ایران نباید به دنبال درگیری بود با روسیه باشد. این به معنای عدم اعلام مواضع در برابر این کشور نیست. بهترین سیاست برای ایران سیاست بی‌طرفی است. ایران باید روابط خود را با روسیه و اوکراین ادامه دهد. توقف جنگ‌های منطقه یا صلح ثبات به نفع ایران است. جنگ و درگیری به ضرر ماست. کسانی که فکر می‌کنند جنگ و درگیری فرصت است در اشتباه هستند. بدبخت دولتی است که فرصت‌ها را درون جنگ با دیگران جستجو کند.
در این وبلاگ هدف ارائه تحلیل های روز در باره تحولات بین المللی و روابط خارجی ایران با سایر کشورها و در موارد مهم تحلیل مسائل داخلی ایران است.علاوه براین برای کسانی که به هردلیل علاقه مند به مسائل تحلیل سیاسی هستند و دوست دارند روش صحیحی را برای تحلیل تحولات جاری ایران و جهان در پیش گیرند، بخش آموزشی در این باره ارائه شده است که امیدوارم گام کوچکی در ایجاد انگیزه برای شناخت دقیق تر مسائل سیاسی ایران و جهان باشد.