گشایش‌های احتمالی

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌المللی از جمله کارشناسانی است که سفر امیر قطر و انریکه مورا در روزهای آتی به ایران را به فال نیک گرفته و منتظر مشاهده گشایشی در روند مذاکرات است. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «این سفرها شاید موجب تحول خاصی نشود اما می‌تواند در برون‌رفت از شرایط فعلی که یک شرایط بلاتکلیفی است، موثر باشد.»

بهشتی‌پور در شرح اهمیت سفر امیر قطر به ایران گفت: «سفر امیر قطر به ایران بسیار مهم است. گفته شده که این سفر در پاسخ به سفر آقای رییسی به قطر صورت می‌گیرد اما واقعیت این است که در شرایط موجود، هدف از این سفر نوعی میانجیگری بین ایران و آمریکا است. کاری که سلطان قابوس پادشاه فقید عمان انجام می‌دهد و شاهدیم که در یکی دو سال اخیر، امیر قطر این نقش را برعهده گرفته و فعالانه عمل می‌کند. قبل از این هم وزیر امور خارجه ایران هم به ایران و هم به آمریکا سفر کرد. در مجموع فکر می‌کنم که باید منتظر گشایش تازه‌ای در روند مذاکرات باشیم. به خصوص که انریکه مورا معاول آقای بورل هم قرار است به ایران سفر کند و گویا پیشنهادات تازه‌ای دارد.»

وی افزود: «آن‌طور که آقای بورل رییس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته حامل یک پیشنهاد جدید است؛ پیشنهادی که از سوی اروپایی‌ها مطرح شده و باید دید که مورد پذیرش ایران قرار می‌گیرد یا خیر. اینکه پیشنهاد دقیقا چیست را باز نکرده‌اند اما درباره کلیت آن توضیح داده‌اند و ظاهرا آمریکا می‌تواند سپاه را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارج کند اما تحریم‌ها علیه سپاه ادامه داشته باشد. فرق این وضعیت با آنکه سپاه در لیست مورد اشاره باقی مانده باشد در این است که در شرایط فعلی هیچ شرکت و کشوری نمی‌تواند با سپاه همکاری کند و اگر چنین کند حامی تروریست شناخته شده و مشمول تحریم و مجازات‌ها خواهد بود یعنی از نظر حقوقی وضعیت دشواری است. در وضعیتی که سپاه تحریم باشد به این معنی است که اگر کشور یا شرکتی در همکاری با سپاه تحریم را دور بزند، مشمول جریمه خواهد شد و از نظر حقوقی سطح بسیار متفاوتی دارد. به هرحال نمی‌دانیم که این موضوع مورد موافقت ایران قرار می‌گیرد یا خیر. به اضافه اینکه اصل طرح هم از سوی مراجع رسمی تشریح نشده و در رسانه‌ها آمده است لذا نمی‌توان دقیق گفت که راهگشا خواهد بود یا خیر.»

بهشتی‌پور در پاسخ به اینکه «آن حد وسطی که رویترز نوشته بود امیر قطر تلاش می‌کند طرفین مذاکره را به آن برساند، چه نقطه‌ای می‌تواند باشد؟» گفت: «دقت کنید که در هر مذاکره‌ای دو طرف باید از خود انعطاف نشان دهند تا به نتیجه برسند. به هرحال اگر ایران انتظار داشته باشد که فقط خواسته‌های ما ملاک قرار بگیرد، یا اگر آمریکا چنین نظری داشته باشد، نتیجه حاصل نخواهد شد. بنابراین راه‌حل میانه یا حد وسط همین است که دو طرف به سمت هم حرکت کرده و بخشی از خواسته‌های خود را نادیده بگیرند تا بتوانند به هدف بزرگتری برسند.»

وی تاکید کرد: «به نظر من در این موضوع خاص، راه‌حل میانه باید طوری باشد که هم آمریکا و هم ایران در تعدیل مواضع خود اقداماتی را انجام دهد. اما اگر قرار باشد فقط ایران انعطاف به خرج دهد، فکر نمی‌‎کنم که به نتیجه‌ای برسند. از آنجایی هم که اصلی‌ترین موضوع اختلافی در شرایط فعلی، مربوط به مساله سپاه است باید در این زمینه راه‌حلی ارائه کنند. دقیقا نمی‌دانم که چه راه‌حلی دارند اما بر اساس آنچه از قول آقای بورل نقل شده، راه‌حل همان تفکیک کردن بین لیست تروریستی و تحریم‌ها است. اینکه چه راه‌حل دیگری وجود دارد را نمی‌دانیم و باید منتظر ماند و دید. امر مسلم اما این است که هر دو طرف باید انعطاف به خرج دهند و این نمی‌تواند یک تلاش یک‌طرفه باشد.»