ایران میانجی اوکراین و روسیه شود بلیت برنده را برداشته است
یک مقام اروپایی که گویا مکرون است، از ایران درخواست داشته که در جنگ اوکراین - روسیه نقشآفرینی کند. آیا ایران از این موقعیت برخوردار است که در جنگ روسیه که بیش از همه خانمانسوز اروپایی است، اثرگذار باشد؟
میانجیگری بین دو کشور که در حال جنگ با یکدیگر هستند؛ مستلزم اعتماد هر دو کشور است. در این معنا که هم روسیه و هم اوکراین، تهران را به عنوان میانجیگر قبول داشته باشند. اینکه آقای مکرون از تهران خواسته میانجی باشد، شاید حکایت از این دارد که اول با مقامات اوکراینی در این زمینه هماهنگ کرده است و این درخواست را به نیابت از طرف اوکراینی مطرح کرده باشد. لذا با توجه به روابط نزدیک ایران و روسیه از تهران درخواست کرده که طرف روسی را متقاعد کند که بعد از 6 ماه از گذشت جنگ به سمت گفتوگوی روسها - اوکراینیها حرکت کند و بحران را پایان دهد.
آیا روسیه در حال حاضر تمایلی به صلح با اوکراین دارد. نشانهای از این مورد دیده میشود؟
روسیه بارها اعلام کرده حاضر به مذاکره با اوکراین است اما گویا اوکراین اعلام کرده آغاز گفتوگو با روسیه از دریچه خروج نظامی روسها از اوکراین میگذرد. البته این شرط در رسانهها اعلام شده و باید صحت و سقم آن را مورد بررسی قرار داد.
اینکه ایران میانجی شود چه سودی برای تهران دارد؟
اگر ایران بتواند در این زمینه نقشآفرینی کند، این مورد برای تهران وجهه بینالمللی فراهم میآورد. آن هم طرفی که به صلح اهمیت میدهد. هر کشوری جلوی یک جنگ را بگیرد، خدمت بزرگی به بشریت کرده است. این جنگ بحران بزرگی را در جهان ایجاد کرده، امنیت غذایی را به خطر انداخته و موجب آوارگی 20 میلیون انسان شده و از سوی دیگر موجب بحران انرژی در اروپا هم خواهد شد. از این منظر اگر ایران بتواند در این زمینه میانجی باشد موقعیت جدیدی در معادلات آینده جهان خواهد داشت.
چرا از ترکها که در این جنگ با هر دو طرف هم رابطه دارند، درخواست نشده که میانجی مسکو کییف باشد؟
ترکیه به صورت رسمی و علنی در کنار اوکراین ایستاده و به کییف کمک نظامی هم کرده است. هرچند با روسها هم رابطه دارد. ترکیه در این جنگ بیطرف نبوده است. البته در برقراری آتشبس در مقطعی بین دو کشور نقش ایفا کرد اما نتوانست به جنگ برای همیشه پایان دهد. ترکیه همچنین به از سرگیری صادرات غلات از روسیه و اوکراین کمک کرد. این دو کشور یعنی اوکراین و روسیه بیش از 25 درصد صادرات غله جهان را برعهده داشتند. این اقدام به ثبات بازار و کاهش بحران گرسنگی کمک کرد. بنابراین ترکیه هم در این بین بیخاصیت نبود اما نتوانست پایان دهنده جنگ باشد. زیرا ترکیه بیشتر به سمت اوکراین تمایل داشت. شاید اروپاییها قصد دارند از میانجیگری تهران استفاده کنند زیرا تهران تمایل بیشتری به روسها دارد و به نوعی شاید ایران بتواند طرف روس را متقاعد کند. اگر این اتفاق بیفتد ایران نقش مهمی در ایجاد امنیت در کل جهان و به ویژه اروپا ایفا کرده است.
اگر ایران نقشی در این زمینه ایفا کند آنگاه احتمال دارد اروپا در برجام تا حدودی طرف ایران را بگیرند و به آمریکاییها فشار آورند؟
اروپاییها اگر میتوانستند در برابر آمریکا بایستند، در اردیبهشت 97 که واشنگتن از برجام خارج شد، فشار میآوردند. اروپا ثابت کرده عملا قدرتی در برابر هژمونی مالی ایالات متحده آمریکا ندارد. اما اگر ایران بتواند در این موضوع نقشآفرینی کند در سطح بینالمللی در حل بحران غذایی و انرژی و امنیتی کمک کرده است. این میانجیگری ممکن است در چهرهسازی بهتر از ایران در افکار عمومی جهان اثر بگذارد. اینکه ایران چهره مثبتی از خود به نمایش بگذارد شاید اثر مثبتی بر روی مذاکرات ایران و غرب بر سر برجام داشته باشد و ایران هم میتواند با قدرت بیشتری در پرونده هستهای ظاهر شود. با این وجود باید دید روسها تا چه میزان قدرت مانور به ایران در قضیه اوکراین خواهند داد. به عبارت بهتر اگر ایران میانجی اوکراین و روسیه شود، بلیت برنده را برداشته است.