روش تحلیل سیاسی

پ: اشخاص حقیقی

1- شش نفر روحانی به ترتیب الفباء حاج شیخ حسن صانعی، قربانعلی دری نجف‌آبادی، محمود محمدی عراقی، مجید انصاری، غلامرضا مصباحی مقدم و محسن اراکی. روحانیون مجمع قبلا 13 نفر بودند و در دوره جدید، 7 نفر کاهش داشته است (پنج نفر فوت کردند: شاهرودی، امینی، موحدی کرمانی، مجتهد شبستری) ناطق نوری حذف بجای او محسن اراکی اضافه شده است . پنج نفر هم از قبلی ها تثبیت شدند ( حسن صانعی،دری نجف آبادی، محمدی عراقی، مجید انصاری و مصباحی مقدم) آقایان رئیسی و محسنی اژه ای هم به دلیل آنکه رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه شدند ،عضویت انها در مجمع از حقیقی به حقوقی تبدیل شد. حذف حسن روحانی هم که به عنوان ریس جمهور پشین عضومجمع بود در بین روحانیون قابل توجه است.

2- بیست و هشت نفر اعضای حقیقی غیر روحانی به ترتیب الفباء:

غلامرضا آقازاده،علی آقامحمدی،علی‌اکبراحمدیان،محموداحمدی‌نژاد،محمدجواد ایروانی، محمدرضا باهنر، احمدتوکلی، سعیدجلیلی، غلامعلی حدادعادل، کمال خرازی، داود دانش جعفری، پرویزداودی، محمدباقر ذوالقدر، محسن رضایی، سیدمحمد صدر، محمدحسین صفار هرندی، محمدرضا عارف، محمد فروزنده، عباسعلی کدخدایی، علی لاریجانی، حسین محمدی، محمد مخبر، حسین مظفر، سید مصطفی میرسلیم، مرتضی نبوی، علی اکبر ولایتی، صادق واعظ‌زاده و احمد وحیدی.

28 نفر اعضای حقیقی غیر روحانی هستند که در دور قبل 25 نفر بودند . در مقایسه با دروه هشتم افرادی که تغییر کردند عبارتند از : دو نفر غیر روحانی (حسن فیروزآبادی ، محمد میر محمدی) و پنج نفر روحانی در مجموع 7 نفر از اعضای دوره قبل فوت کردند . که به جای انها افراد جدید منصوب شدند.

شش نفر هم افراد جدید بجای دو نفر از اعضای قبلی که حذف شدند به لیست اضافه شده اند که عبارتند از : علی اکبر احمدیان (زاده ۱۳۴۰ شهربابک) فرمانده نظامی و دندان‌پزشک که از سال ۱۳۸۶ تاکنون، ریاست مرکز راهبردی سپاه پاسداران را برعهده دارد، وی از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران بود و در فاصله سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ ریاست ستاد مشترک سپاه پاسداران را برعهده داشت.

کمال خرازی (رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی) ، محمد باقر ذوالقدر (دبیر جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام که دو سال پیش با حکم آملی لاریجانی رئیس مجمع منصوب شد.) عباسعلی کدخدازاده (از حقوق دانان شورای نگهبان)، علی لاریجانی (رئیس پیشین مجلس) ، محمد مخبر (معاون اول رئیس جمهور)

ت: جمع آراء مجمع تشخیص مصلحت نظام

با توجه به آنکه در مجموع افراد حقیقی و حقوقی این مجمع به علاوه رئیس آن در مجموع در زمان رسیدگی به قوانین ارجاع داده شده از سوی مجلس شورای اسلامی به مجمع ، 43 نفر حق رای دارند و در زمان رسیدگی به سایر موارد شش نفر از این تعداد کم می شود و 37 نفر دارای حق رای هستند.

ث: تغییرات قابل توجه در مقایسه با دوره قبل

1- تعدادی از افرادی حقوقی در دوره هشتم مانند آیت الله جنتی جزو افراد حقیقی هم بودند یعنی تنها به واسطه عضویت در شورای نگهبان در مجمع عضو نبود ، اما اینبار هیچکدام از افراد حقوقی مجمع درفهرست اسامی افراد حقیقی نیستند.

2- حذف افراد مانند اکبر ناطق نوری و حسن روحانی که به دیدگاه های هاشمی رفسنجانی نزدیک بودند به معنای کنار گذاشتن باقی مانده همفکران هاشمی از مجمع است. شاید هم در عمل باید کار آنها را از لحاظ کنشگری سیاسی پایان یافته تلقی کرد گرچه حسن روحانی برخلاق ناطق نوری هنوز عضو مجلس خبرگان است و به همین دلیل می توان گفت کار کنشگری سیاسی او هنوز به پایان نرسیده است. اما علت حذف انها را می توان مواضع سیاسی سالهای اخیر آنها دانست که از رهبری فاصله گرفته بود.

3- تمدید عضویت احمدی نژاد در مجمع تشخیص مصلحت با وجود انتقادهای شدیدی که از زمان رد صلاحیت برای کاندیداتوری در انتخابات سال 1394 مطرح کرد و در سال 1400 به اوج خود رسید می تواند تحت تاثیر دو عامل باشد یکی اینکه او هنوز انعکاس دهنده دیدگاه های بسیاری از همفکرانش در طبقات محروم جامعه است و یکی دیگر اینکه او تحمل می شود تا همچنان به عنوان یک مخالف درون نظام باقی بماند و بیشتر ازاین از رهبری فاصله نگیرد.

ج: طیف ها و جریان های سیاسی موجود در مجمع

شاید بتوان گفت در عمل 43 نفر افراد دارای حق رای به جز دو نفراز هیات وزیران و مجلس شورای اسلامی که متناسب با موضوع مورد بررسی تغییر می کنند ، 41 نفر دیگر به سه جریان قابل تقسیم هستند:

1- اصول گرایان نزدیک به رهبری 21 نفر

2- اصلاح طلبان میانه رو وفادار به نظام هفت نفر

3- تکنوکرات های عمل گرا سیزده نفر

(1)دوره هشتم مجمع از 23 مرداد 1396 شروع شده بود و در 29 شهریور 1401 دوره پنج ساله آن به اتمام رسید . دوره نهم مجمع از 29 شهریور بهمدت پنج سال تا شهرویور 1406 ادامه خواهد داشت .