روش تحلیل سیاسی

-به نظر شما پیش‌بینی زمستان سخت برای اروپا از سوی روسیه و ایران محقق شد یا خیر؟

تهران برای احیای برجام از تئوری زمستان سخت که توسط روسیه مطرح‌شده بود استقبال کرد. برخی تصور می‌کردند با این تئوری می‌توان از غرب امتیاز بیشتری گرفت. محاسبات ایران اشتباه بود و فکر می‌کرد به دلیل جنگ روسیه و اوکراین، یک بحران انرژی در اروپا پیش می‌آید و به این خاطر اروپا نسبت به ایران انعطاف بیشتری نشان می‌دهد. ایران انتظار داشت موضوع مربوط به پادمان که با آژانس مورد اختلاف بود، با اقدام کشور‌های ۵+۱ حل شود اما آن‌ها اقدامی در این راستا انجام نداند. غرب با بهره‌گیری از کمک‌های آمریکا انرژی در اروپا را مدیریت کنند. اعتراضات و ناآرامی‌ها در کشور باعث شد اروپا و آمریکا شاهد وقایع ایران باشند تا ببینند نتیجه آنچه می‌شود و ببینند نتیجه اعتراضات به کدام سمت می‌رود و رویکرد مقامات در مقابل اعتراضات چه خواهد بود؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت همان‌طور که ایران منتظر زمستان سخت برای غرب بود تا امتیاز بگیرد غرب نیز از اعتراضات اخیر به دنبال امتیاز گیری از تهران بوده و هست. ایران به دلیل اینکه دریافته روند مذاکرات در بازار داخلی و اقتصاد تأثیر دارد، خواهان بازگشت به میز مذاکرات است. گرچه رئیسی شعارش این بود که مذاکرات را به سفره مردم گره نمی‌زند؛ اما در حقیقت این گره به‌صورت طبیعی وجود دارد زیرا هر زمان اخبار مثبتی از مذاکرات شنیده شود، بازار واکنش مثبت و خوب نشان می‌دهد. تئوری زمستان سخت در ارتباط با روسیه هم همین موضوع امتیاز گیری را دنبال می‌کرد. روسیه تصور می‌کرد با آمدن زمستان و بحران انرژی می‌تواند غرب را وادار به عقب‌نشینی در حمایت از اوکراین کند. روسیه به آمریکا انتقاد می‌کرد که چرا می‌خواهد منافع ملی و راهبرد خود را از طریق تحریم پیش ببرد؛ اما امروز خودش در حال اعمال چنین رویکرد و رفتاری است و می‌خواهد با تحریم و قطع صادرات انرژی بازارهای دنیا را تحت تأثیر قرار دهد تا سیاست‌های خود را به‌پیش ببرد درحالی‌که کشورهای اروپایی با برنامه‌ریزی و مدیریت منابع توانستند کانال‌هایی غیر از روسیه پیدا کنند و نفت و گاز خریداری کنند.

-به نظر شما آیا مذاکرات از سر گرفته می‌شود؟

مشکل است که پیش‌بینی کنیم آیا مذاکرات برجام از سر گرفته می‌شود یا خیر، اما با توجه به شرایط موجود بعید می‌دانم که به این زودی‌ها مذاکرات از سر گرفته شود. غرب تحلیل درستی از وضعیت درون ایران ندارد. در هفته‌های گذشته هیئتی از آژانس به تهران آمد، اما نتیجه‌ای حاصل نشد. اگر این حضور به نتیجه می‌رسید، اتفاقات خوب‌رخ می‌داد. برای من حداقل قابل پیش‌بینی نیست چه زمانی می‌توانیم شاهد ازسرگیری مذاکرات برجام باشیم، شرایط فعلی کماکان ادامه خواهد داشت. ایران اگر واقعاً برجام و مذاکرات را می‌خواهد، باید داخل کشور را مدیریت صحیح کند و شرایط را به سمتی ببرد که ۸5 میلیون ایرانی از تیم مذاکره‌کننده پشتیبانی کنند، طبیعتاً فضای مذاکرات متأثر از فضای داخلی کشور است و وفاق ملی می‌تواند راهگشا باشد. طرف آمریکایی و اروپایی به دنبال برجامی بودند که ایران تعهداتش را یکجا انجام دهد؛ اما خودشان تعهداتشان را به‌صورت مرحله‌ای به‌پیش ببرند و تحریم‌ها را هم به‌صورت محدود و مرحله‌ای لغو کنند. آخرین پیشنهادی که بورل به ایران داد، این موضوع مشهود بود که غرب به دنبال لغو مرحله‌ای تحریم‌ها است.