از روز دوشنبه 20 تا 24 آذر ماه در شهر آتلانتا مرکز ایالت جورجیا در آمریکا کنفرانس بزرگ ضد فساد سازمان ملل در حال برگزاری است. دولت ایالات متحده میزبان دهمین کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه فساد یا UNCAC CoSP 10 است.[1] شفافیت بین‌الملل، 30 بخش از بخش‌های مختلف و بسیاری از سازمان‌های جامعه مدنی دیگر را شامل می شود و صدای مخالفان فساد و طرفداران شفافیت بین المللی را از طریق ارسال های کتبی، سخنرانی های عمومی و برخی وسایل کمک بصری به گوش مردم جهان می‌رسانند. [2]

20 سال پیش، دولت های جهان کنوانسیون مهم سازمان ملل متحد علیه فساد را تصویب کردند. در حالی که ما شاهد تغییرات مثبت بوده ایم، اصلاحات با سرعت ناکافی پیش می روند . این کنفرانس بزرگترین اجتماع جهانی در زمینه اجرای تعهدات مبارزه با فساد است که هر دو سال یک بار برگزار میشود. این کنفرانس از سال ۲۰۰۶ تاکنون هشت دوره داشته است و دوره نهم آن از ۱۳ تا ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱ در شهر شرم الشیخ مصر برگزار شد

جالب آنکه آذربایجان و ترکیه پنج سازمان جامعه مدنی را از شرکت در کنفرانس مبارزه با فساد سازمان ملل حذف کردند.[3] این سازمانها عبارتند از:

1- مرکز مطالعات اقتصادی و اجتماعی (CESD) از آذربایجان؛ 2-مرکز مطالعات اقتصادی و اجتماعی (TESEV) از ترکیه ؛3- مرکز مطالعات اقتصادی و اجتماعی (CESOS) از افغانستان ؛

4- مرکز مطالعات اقتصادی و اجتماعی (CESR) از پاکستان ؛ 5- مرکز مطالعات اقتصادی و اجتماعی (CESI) از هند.

این نهادها به بهانه فعالیتهای خود در زمینه مبارزه با فساد و شفافیت، از سوی آذربایجان و ترکیه مورد اعتراض قرار گرفتند.[4] شفافیت بین الملل و ائتلاف UNCAC این اقدام را نقض اصول کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل و حق مشارکت جامعه مدنی در این کنفرانس دانستند.[5] شفافیت بین الملل و ائتلاف UNCAC اقدام آذربایجان و ترکیه را محکوم کردند .

اخراج پنج سازمان مردم نهاد نخستین بار برای که در مجمع UNCAC CoSP انجام شد ، جایی که کشورها به طور سنتی در مورد موضوعات تا رسیدن به اجماع مذاکره می کنند. این امر به ویژه در مورد قطعنامه های مربوط به موضوعات مختلف فساد که هر کنفرانس تصویب می کند صادق است.

به نظر می رسد رسیدن به اجماع بین المللی هر زمان گه پیش می رود دشوار تر می شود . همانطور که مشخص است،در نشست آتلانتا رسیدن به اجماع بیش از هر زمان دیگری چالش برانگیز بوده است.

کارشناسان حتی قبل از رسیدن قطعنامه‌ها به آتلانتا نگران مذاکرات بودند، زیرا اخباری مبنی بر اینکه برخی کشورها تمام تحلیل ها و اخبار را به زبان‌هایی را برروی اینترنت منتشر می شود، مسدود می‌کنند.

نکته مهم اینکه قطعنامه ها صادر شده در این نوع نشست ها برخلاف کنوانسیون های بین المللی الزام آور نیستند . در اینقبیل نشست های بین الملل تنها از طریق کمک فکری و ارایه راه حل های پیشنهادی به پیشبرد بحث جهانی ضد فساد و ایجاد اجماع در مورد موضوعات کلیدی کار خود را پیش می برند. آنها همچنین می توانند به آژانس های سازمان ملل پیشنهاد دهند تا روی موضوعات خاصی کار کنند که برای مبارزه با فساد بسیار مفید است. و با این حال، برخی از نمایندگان شرکت کننده در این مذاکرات به نظر می رسید که اساساً توسط منافع ژئوپلیتیکی هدایت می شوند، در حالی که برخی دیگر به سادگی نمی خواهند شاهد پیشرفت در مبارزه با فساد باشند.

در باره وضعیت فساد مالی و حکومتی متاسفانه بررسی دقیقی در جهان وجود ندارد زیرا این گونه اقدام ها اکثریت نزدیک به اتفاق پشت درهای بسته انجام می شوند. اما رفتار برخی از کشورها باعث شده است که به تدریج اقدام های شفاف ساز و رو شدن فسادها در قالب ایجاد سیستم های نظارت پذیر پیش برود بطوریکه این سیستم ها در مرحله اول امکان بروز فساد را از بین می برند زیرا اغلب موارد توسط ماشین ها به کمک فناوری دیجیتال انجام می شود ، در مرحله دوم با ایجاد مطبوعات آزاد و رسانه های مردمی فرا گیر وقتی با وجود همه کنترل ها فساد به وجود آمد بلافاصله شناسایی شده و به اطلاع مردم و مسئولین نظارتی میرسد.

با این حال، سرنوشت بیانیه آتلانتا در مورد پاسخگویی، که توسط دولت ایالات متحده به عنوان میزبان ارائه شده است، حتی با نوشتن این موضوع نامشخص بود . با این حال، نمایندگان فرصتی را برای درج تعهدات در مورد شفافیت و نظارت بر امور مالی سیاسی پیش از بزرگترین سال انتخابات در تاریخ از دست دادند. سازمان‌های جامعه مدنی شرکت‌کننده دراین کنفرانس، بیانیه‌ای صادر کردند که نتایج اقدام های بین المللی تا کنون انجام شده و چالش‌های پیش رو را ارزیابی می‌کند.

حضور نمایندگان جامعه مدنی به خوبی در این کنفرانس در مقایسه با کنفرانس قبلی در مصر قابل مشاهده بود. میزبان های آینده باید اطمینان حاصل کنند که بازیگران مستقل را برای مشارکت معنادار در فرآیند CoSP توانمند می کنند. زیرا کسی باید دولت ها را وادار کند تا سرعت اقدام های شفاف ساز را بالا ببرند.

در بیانیه پایانی شفافیت بین‌الملل از کشورهای عضو خواسته شد تا ترتیبات اجرایی و پیگیری UNCAC را تقویت کنند، متعهد به پیشبرد شفافیت مالکیت ذی‌نفع، بهبود شفافیت در تامین مالی سیاسی، و ایجاد محیطی مناسب برای مبارزان ضد فساد باشند.

بیستمین سالگرد تصویب این کنوانسیون، فرصتی مناسب برای تجدید عهد با اهداف کنوانسیون، تقویت همکاری‌های بین‌المللی در مبارزه با فساد و هم‌افزایی در به‌اشتراک‌گذاری بهترین رویه‌ها، تجربه‌ها و ارائه کمک‌های فنی متناسب با نیازها و اولویت‌های کشورهای درخواست کننده فراهم کرد تا بدین‌سان اثربخشی تلاش‌های جمعی خود را در پیشگیری و مبارزه با فساد افزایش دهند.

UNCAC CoSP10: سازمان های جامعه مدنی به دلیل اعتراض آذربایجان و ترکیه از کنفرانس مبارزه با فساد سازمان ملل حذف شدند. شفافیت بین‌الملل و ائتلاف UNCAC به شدت اقدام آذربایجان و ترکیه برای حذف پنج سازمان جامعه مدنی از شرکت در UNCAC CoSP 10 را محکوم کردند.

پانویس :

[1] UNCAC CoSP مخفف عبارت انگلیسی است

Conference of the States Parties to the United Nations Convention against Corruption

به معنای کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه فساد

https://www.unodc.org/unodc/en/corruption/COSP/conference-of-the-states-parties.html

https://www.unodc.org/unodc/en/corruption/COSP/session9.html.

https://uncaccoalition.org/cosp10/

https://www.state.gov/united-states-will-host-the-10th-conference-of-the-states-parties-to-the-un-convention-against-corruption-in-atlanta-georgia/.

[2] شفافیت بین‌الملل (به انگلیسی: Transparency International) یک سازمان غیردولتی است که در سال ۱۹۹۳ تأسیس شد و دفتر اصلی آن در برلین، آلمان قرار دارد. هدف این سازمان که در حدود ۱۰۰ کشور نمایندگی دارد تلاش برای مبارزه با فساد و افزایش آگاهی در مورد آن است. این سازمان به‌طور سالیانه اقدام به انتشار شاخص ادراک فساد می‌کند. سنجش فساد به استفاده از شاخص‌های نظیر فساد، اختلاس، رشوهگیری، خرید و فروش پست‌های دولتی، رشوه‌پذیری دستگاه قضایی، فساد مالی در میان سیاستمداران و مقام‌های دولتی و عدم مقابله کافی یا ناکارایی در پیکار علیه فروش مواد مخدر است.

[3]. https://www.unodc.org/islamicrepublicofiran/fa/impact-of-corruption.html

[4]. https://www.unodc.org/islamicrepublicofiran/fa/impact-of-corruption.html

[5].https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87_%D8%A8%D8%A7_%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86