شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته ای روز چهارشنبه 16 خرداد ماه 1403 در نشست فصلی خود به قطعنامه پیشنهادی آلمان، انگلیس و فرانسه با اکثریت ضعیف رای مثبت داد. بررسی و تحلیل آراء داده شده در این شورای اجرایی و مفاد قطعنامه تصویبی ، اهمیت اساسی دارد که من در این مطلب برای رعایت اختصار از تحلیل محتوای چهارمین قطعنامه شورای حکام آژانس بعد از توافق برجام می‌گذرم ؛ زیرا متن این قطعنامه بیش از آنکه تاثیری در تحولات آینده داشته باشد بیشتر یک مانور سیاسی از سوی کشورهای صاحب نفوذ در شورای حکام ارزیابی می‌شود. پیشنهاد این قطعنامه از سوی سه کشور اروپایی نشان داد آنها می خواهند همچنان سیاست غلط گذشته خود را در قبال ایران ، ادامه دهند. سیاستی که در عمل مُخل توافق اخیر ایران با گروسی مدیرکل آژانس است. زیرا در اردیبهشت ماه گذشته در جریان سفر گروسی به تهران دو طرف توافق کردند به تلاش‌های خود بر اساس توافق مبنایی اسفند 1401 ادامه دهند. اکنون شورای حکام با این رای به جای پشتیبانی از توافق گروسی با ایران درعمل پیام منفی برای طرف ایرانی ارسال کرد. آن هم در شرایطی که ایران در آستانه برگزاری انتخابات جدید ریاست جمهوری قرار دارد.

اگر با دقت اسامی 35 کشور عضو شورای حکام را مرور کنیم با در نظر گرفتن آنکه در اجلاس روز چهارشنبه پنجم جون 2024 بیست کشور به قطعنامه ضد ایران رای مثبت و 12 کشور رای ممتنع و تنها دو کشور روسیه و چین رای منفی دادند و کشور پاراگوئه حق رای نداشت ؛ می توان به نکات تحلیلی دقیق زیر برسیم .

1- کشورهایی آلمان، فرانسه و انگلیس که خود پیشنهاد دهنده قطعنامه بودند به همراه متحدان آنها یعنی آمریکا، استرالیا، کانادا، اوکراین، و دیگر اعضای اتحادیه اروپا مانند دانمارک، هلند، فنلاند، بلغارستان و اسپانیا این 12 کشور از پیش انتظار می رفت که رای مثبت به قطعنامه بدهند. اما هشت کشور دیگر یعنی آرژانتین، اکوادور، اوروگوئه، برزیل، ژاپن، سنگاپور، کاستاریکا، کره جنوبی نیز به این قطعنامه رای موافق دادند. به نظر می رسد این کشورها تحت فشار آمریکا و اروپا رای دادند.

2-در بین کشورهای همسایه ایران رای ممتنع کشورهای ارمنستان، ترکیه، قطر و عربستان بسیار اهمیت داشت. شاید از اینکه آنها به قطعنامه رای مثبت ندادند، اقدام آنها را موفقیتی برای ایران بدانیم زیرا در مقایسه با قطعنامه‌های پیشین این قطعنامه حامیان کمتری داشت.

اما چرا این کشورها به قطعنامه رای مخالف ندادند؟ زیرا انتظار می رفت با اتخاذ سیاست ایران درمورد نزدیک شدن هر چه بیشتر روابط با کشورهای همسایه، ایران بتواند حمایت این کشورها را در مجامع بین المللی بدست آورد، اما چرا این سیاست در اینجا پاسخ مثبت نداد؟ واقعا چرا ایران حتی نتوانست همسایگان خود را قانع کند که اقدام‌های ایران در صنعت هسته ای صرفا صلح آمیز است.

3-هر پنج کشور عضو بریکس در شورای حکام آژانس عضو هستند . با اینکه ایران سال گذشته رسما عضو گروه بریکس شد، اما از این میان فقط روسیه و چین رای منفی دادند به راستی چرا هند و آفریقای جنوبی مانند این دو کشور رای منفی به قطعنامه ندادند؟ پس عضویت در چنین گروههایی در کجا به کمک ایران می آید؟

اما از همه درد آورتر رای مثبت برزیل به این قطعنامه بود. برزیلی که عضو پایه گذار بریکس است و اتفاقا با روی کار آمدن مجدد آقای داسیلوا رئیس جمهور چپ گرای این کشور انتظار می رفت او که در سال 1385 در بین ایران و آمریکا به اتفاق اردوغان برای حل مساله هسته ای میانجیگری کرده بود ؛ رای منفی یا حداقل ممتنع می داد.

4- از بین گروه کشورهای اسلامی که ظاهرا روابط خوبی هم با ایران دارند کشورهای الجزایر، اندونزی، بنگلادش، بورکینافاسو، رای ممتنع دادند. واقعا نباید فکر کنیم چرا این کشورها هم در چنین موقعیت هایی از ایران حمایت نمی کنند؟

5- به غیر از کشورهایی که در قالب گروه‌های مختلف نام بردم آخرین مورد مربوط به کشورهای جنبش عدم تعهد است در قالب این گروه نیز انتظار می رفت کشورهایی نظیر آرژانتین ، اروگوئه ، اکوادور، سنگاپور، کاستاریکا ، کنیا و نامیبیا به این قطعنامه رای منفی بدهند که از این گروه کشورها ، پنج کشور رای مثبت و دو کشور رای ممتنع دادند.

هرچه که بود باید اجازه نمی دادیم با صدور قطعنامه جدیدی سه صفحه دیگر در راستای تلاش برای مستند سازی بر پرونده سازی هسته ای علیه ایران می افزودند، از این جهت باید از وزارت امورخارجه و سازمان انرژی اتمی ایران گله‌مند بود که نتوانستند اقدام‌های موثر برای ممانعت از این سیاست که 22 سال است همه روابط خارجی ایران را تحت تاثیر منفی قرار داده است ، انجام دهند .