تحلیل رویکرد سیاست خارجی دولت آقای پزشکیان

مصاحبه حدیث روشنی خبرنگار روزنامه اعتماد با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین الملل:

اعتماد آنلاین 19 تیرماه 1403

بله آمریکا و اروپا کل جهان نیستند اما سهم بالایی از اقتصاد دنیا را در اختیار دارند؛ وقتی صحبت از جهان می‌کنیم وزن کشورها را فراموش نکنیم

اگر واقعا دولت آقای پزشکیان موفق شود این گره کوری که در زمینه اف‌ای‌تی‌اف به وجود آمده باز کرده و همچنین برجام را به سرانجام برساند، قادر خواهد بود تاثیر تعیین‌کننده‌ای بر تعاملات ایران با کشورهای اروپایی و امریکا بگذارد، چراکه در دولت آقای رییسی گرچه در توسعه روابط با همسایگان ایران و بعضی کشورهای آسیایی و آفریقایی موفق بود اما تعاملات با کشورهای اروپایی به پایین‌ترین سطح خود رسیده بود که فکر می‌کنم در طول تاریخ سیاست خارجی تا آن جایی که من دنبال کردم هیچ‌ وقت تا این اندازه پایین نبوده است.

تعیین تکلیف دو موضوع کلیدی برجام و FATF به شکلی برجسته می‌توانند در روابط ایران با کشورهای عضو اتحادیه اروپا گشایش ایجاد کنند.

نکته مهمی که در مناظرات دیدیم بسیار هم تکرار شد، این بود که مرتبا می‌گفتند امریکا و اروپا کل جهان نیست. بله، ظاهر حرف کاملا درست است، جهان فقط امریکا و اروپا نیست. اما وقتی ما در روابط خارجی و تجارت خارجی صحیت می کنیم وزن و جایگاه کشورها یکی نیست به عنوان مثال دقت کنید سهم کشورهای توسعه یافته در غرب در تولید جهانی و صادرات و واردات دنیا چقدر است؟ ما دنبال تعامل و ایجاد رونق اقتصادی هستیم. خوب ببینیم از 193 کشور عضو سازمان ملل غیر ایران این 192 کشور دیگر چه سهمی در اقتصاد دنیا را دارند؟ وقتی 20 کشور اول دنیا را بررسی می کنید جز چین که دومین قدرت اقتصادی دنیاست و ترکیه و عربستان که در رده های 18 و 19 هستند ، باقی تقریبا در غرب یا متحد آنها هستند. بحث این نیست که ما بخواهیم آنها را بزرگ کنیم و بگوییم فقط ‌باید با این گروه از بازیگران در ارتباط باشیم. نه این‌گونه نیست و این سیاست غلط است و حتما نیز بر اساس سیاست حسن همجواری باید با همسایگان و دیگر کشورهای بزرگ دنیا مثل چین ، هند و روسیه نیز تعامل داشته باشیم و همزمان با کشورهای اروپایی و آمریکایی روابط خود را با کشورهای همسایه و هر کشوری که بتوانیم، گسترش بدهیم . اما مساله این است که ما وقتی صحبت از جهان می‌کنیم وزن کشورها را فراموش نکنیم. بدانیم برای توسعه صادرات و افزایش تولید ملی نمی توانیم قدرتهای اقتصادی دنیای امروز را نادیده بگیریم .

ایران اگر بتواند در درجه اول سیاست خارجی که در پیش می گیرد با حمایت همه جناح ها و گروه ها باشد گام مهمی را برای انجام مذاکرات موفق برداشته است.

از لحاظ اتحاذ رویکرد به نظر من همانطور که رویکرد تقابلی صرف آقای احمدی نژاد و سعید جلیلی به نتیجه نرسید رویکرد صرف تعاملی آقای روحانی - ظریف هم نتیجه نداد بنابراین باید به سمت مدل جدیدی برویم که در بخش مهم ان تعاملی است برای حل مشکل برجام و اف ای تی اف و بخش مهم دیگر ان اتخاذ سیاست تقابلی برای زیاده خواهی طرف مقابل که دنبال محدود سازی ابزارهای قدرت در سیاست خارجی ایران هستند . اگر دولت آقا پزشکیان موفق شود سیاست موازنه مثبت با قدرتهای جهانی که شامل روسیه و چین و آمریکا و هند و اتحادیه اروپا می شود با رویکرد تعاملی - تقابلی اجرا کند اقبال بیشتری برای موفقیت دارد به شرط حمایت همه جانبه داخلی از این رویکرد