دورنمای آتشبس در منطقه
احتمال دستیابی به آتشبس در منطقه میان اسراییل با فلسطین و لبنان تا چه اندازه جدی است؟ دورنمای مذاکرات ایران با امریکا و کشورهای اروپایی چه سمت و سویی دارد و آیا احتمال دستیابی به توافقی تازه بر سر مسائل هستهای وجود دارد یا نه؟ نتیجه انتخابات امریکا تا چه اندازه در چشمانداز آینده منطقه تاثیرگذار است؟ این ابهامات و سایر پرسشهایی از این دست این روزها در فضای عمومی کشور تکرار میشود. به نظرم تا زمانی که بحران موجود در منطقه وجود داشته باشد و تنش موجود در روابط ایران با اسراییل برطرف نشود، صحبت کردن در مورد مذاکرات آنهم مذاکرات هستهای ایران و امریکا و غرب بسیار غیرواقعبینانه خواهد بود. البته ممکن است مذاکراتی به صورت غیرمستقیم میان ایران و امریکا برای مدیریت بحران وجود داشته باشد اما اینکه این مذاکرات منتج به نتایجی در حد و حدود رفع تحریمها و افزایش ثبات منطقهای شود بعید است. مذاکرات ایران و امریکا ذیل گزارهای است که سیدعباس عراقچی از آن با عنوان مدیریت تنش با ایالاتمتحده امریکا نام برد. شرایط فعلی برای انجام مذاکرات هستهای بعید است، چون فضاسازی رسانهای در راستای این است که ایران قصد دارد ضربه متقابل را به اسراییل بزند و عملیات وعد صادق۳ را عملیاتی کند. مقامات عالیرتبه کشورمان هم بر این ضرورت تاکید کرده و انجام آن را محتمل دانستهاند.
در اینجا اگر مذاکراتی در جریان باشد اولا به صورت غیرمستقیم و در موضوع حل و فصل تنش در روابط منطقهای است. در واقع دو طرف تلاش میکنند آتشبس را محقق کنند. در موضوع مسائل هستهای باید منتظر روز سهشنبه و انتخابات امریکا ماند تا تعیین تکلیف شود از روز اول بهمن ماه چه کسی قرار است روی صندلی ریاستجمهوری در کاخ سفید بنشیند. متناسب با اینکه کامالا هریس یا دونالد ترامپ مسوولیت را به عهده بگیرند، قاعدتا در مورد مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم ایران با امریکا تصمیمگیری میشود، ضمن اینکه نتایج بحرانی که در خاورمیانه شاهد آن هستیم و غزه و لبنان و... را درگیر ساخته همچنین تنش در روابط ایران و امریکا برای دورنمای آینده و چشماندازی که در روابط احتمالی میتوان متصور شد اثرگذار خواهد بود. شخصا نفس برقرای آتشبس را در منطقه مثبت میدانم و معتقدم که یک ضرورت غیرقابل انکار است، اینکه غزه و حزبالله از دل این آتشبس بتوانند فرصتی برای بازپروری و بازیابی پیدا کنند و شرایط جدیدی را برای خود تعریف کنند، خوب است. این آتشبس فضای مطلوبی را برای حماس در غزه و حزبالله در لبنان و نهایتا مردمی ایجاد میکند که زیر فشار شدیدترین بمباران و تهاجم قرار دارند، اما از سوی دیگر بحث این است که آیا آتشبس به هر قیمتی کار مطلوبی است یا نه و آیا یک چنین آتشبسی در این شرایط صلح پایدار ایجاد میکند؟ روشن است که نتانیاهو فقط به فکر ادامه جنگ است. او به خوبی میداند که اتمام تنش به معنای پایان عمر سیاسی او هم محسوب میشود و باید پاسخگوی اتهاماتی باشد که علیه او مطرح شده است. او منتظر نتایج انتخابات امریکاست. اگر ترامپ انتخاب شود او با پشتوانه ترامپ راحتتر میتواند ایدههای خود را دنبال کرده و سیاست تهاجمی مدنظر خود را اجرایی کند. فارغ از اینکه آیا آتشبس تاثیرات مثبتی دارد یا نه؟ باید دید دو طرف برای آتشبس چه شرایطی را تعیین کردهاند. براساس آخرین اخبار موجود، نتانیاهو حتی طرح ایالاتمتحده امریکا را نیز رد کرده است. طرحی که دستاوردهای بسیاری برای صهیونیستها ایجاد میکرد و حزبالله با آن موافق نبود. زمانی میتوان تحلیلهای درستی داشت که شرایط دو طرف برای آتشبس مشخص شده باشد. اگر قرار باشد به صورت کلی صحبت کنیم، قطعا آتشبس به نفع حزبالله خواهد بود. همین امروز هم اگر آتشبس جاری شود، وضعیت نتانیاهو در داخل عرصه سیاسی اسراییل بههم ریخته خواهد شد. این موضوعی است که نتانیاهو از آن باخبر است و به همین دلیل هم رویکردهای تند و رادیکالی را درخصوص تحولات منطقهای در پیش گرفته است.