(1) انگیزه های ایران و روسیه برای امضای پیمان 20 ساله بین دو کشور در حال حاضر چیست؟

ایران و روسیه از مارس 2001 در جریان سفر خاتمی رئیس جمهور وقت ایران به مسکو پیمان همکاری 5 ساله امضا کرده بودند در این پیمان قید شده بود که با توافق دو طرف هر پنج سال اعتبار آن تمدید می‌شود بر این اساس پیمان مذکور در سالهای 2006 و 2011 و 2016 و 2021 تمدید اعتبار شد . تا آنکه در جریان سفر آقای رئیسی رئیس جمهور وقت ایران به مسکو در ژانویه 2022 توافق شد دو طرف با توجه به تحولات روز پیمان جدیدی به مدت 20 سال امضا کنند که این پیمان رئوس همکاری های دو کشور را در 20 سال آینده مشخص کند . روند تدوین این پیمان سه سال طول کشید تا سرانجام برای امضا در جریان سفر آقای پزشکیان رئیس جمهور ایران به مسکو در ژانویه 2025 آماده شده است.

(2) این توافق چه تاثیری بر روابط منطقه ای و بین المللی خواهد داشت؟

انتظار می رود این توافق زمینه همکاری‌های دو جانبه بین ایران و روسیه را در امور نظامی، امنیتی، اقتصادی به نحو قابل توجه ای افزایش دهد و این همکاری می تواند در سطح مناطق خاورمیانه ، آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی تاثیرگذار باشد . البته باید منتظر باشیم تا قراردادهایی که بر اساس این پیمان مشترک در آینده امضا می شود در چه موضوع هایی خواهد بود و تا چقدر اجرا می شود. زیرا توافق های متعددی بین ایران و روسیه در سالهای قبل انجام شد اما در اجرا با چالش های جدی روبرو شد.

(3) شکل مورد انتظار روابط ایران، اسرائیل و آمریکا پس از امضای این قرارداد چگونه است و این توافق چه تاثیری بر نفوذ ایران در منطقه خواهد داشت؟

نفوذ ایران در منطقه به دلیل سرمایه گذاری معنوی و مادی از سالهای 1980 تا کنون بوده و ربطی به روسیه نداشته است البته در یک مقطع مهم بین سالهای 2015 تا 2022 همکاری ایران و روسیه در مبارزه علیه تروریستهای داعش و جبه النصره در سوریه بسیار مهم بود و موجب ارتقائ همکاری های نظامی و دفاعی بین دو کشور شد . امضاء این پیمان نقش چندانی در بر افزایش نفوذ ایران ندارد ضمن انکه روسیه به هیچ وجه دنبال نقویت ایران در برابر اسرائیل نیست زیرا روابط روسیه و اسرائیل یک روابط بسیار گسترده است و روسیه حاضر نیست به خاطر ایران روابط خود را با اسرائیل خراب کند مسکو بیشتر دنبال برقراری موازنه در روابط خود با ایران و اسرائیل است. ضمن آنکه روسیه از نفوذ اسرائیل در آمریکا برای عادی سازی مناسبات خود با آمریکا در دوران ترامپ استفاده می کند.

(4) همکاری نظامی ایران و روسیه در جنگ علیه اسرائیل چه تأثیری دارد؟

همانطور که در پاسخ به سئوال سوم نوشتم روسیه روابط بسیار خوبی با اسرائیل دارد و از هرگونه اقدام مشترکی با ایران علیه اسرائیل خودداری می کند . سلاح هایی که در اختیار ایران قرار داده است عمدتا جنبه پدافندی دارد مثل موشک تور ام یک یا موشک اس سیصد یا اس چهار صد هواپیمای سوخو 35 را هم که هنوز تحویل نداده است . در مجموع فکر نمی کنم همکاری نظامی ایران با روسیه علیه اسرائیل یا هیچ کشور دیگری باشد بیشتر در راستای ارتقاء قدرت دفاعی ایران است .

(5) روسیه در جنگ اوکراین چه سود نظامی از ایران خواهد برد؟

روسیه خود را درگیر یک جنگ بی حاصل و تجاوزکارانه در اوکراین کرده است برنده واقعی این جنگ امریکا است که هم روسیه را تضعیف کرد و هم اوکراین را وابسته تر به غرب کرد. روسیه برای تامین تسلیحات خود در جنگ از کشورهای مختلف درخواست کمک کرده است از جمله از چین ، هند ، ایران، کره شمالی، ونزوئلا و غیره. ایران از پیش از جنگ روسیه در اوکراین در چارچوب همکاری های دفاعی بین دو کشور پهباد هایی در اختیار روسیه قرار داده بود و روسیه از این پهبادها علیه اوکراین استفاده کرد زیرا به ایران تعهدی نداده بود که در کجا و چه زمانی استفاده کند همچنانکه ایران هم در مورد سلاح های دریافتی از روسیه و هر کشور دیگری چنین تعهدی نمی دهد. اما در مورد ادعای ارسال موشک از سوی ایران به روسیه، ایران بارها این موضوع را رد کرده و گفته روسیه خودش یکی از بزرگترین تولید کنندگان موشک است و به موشکهای ایران نیاز ندارد .

(6) همکاری اقتصادی ایران و روسیه پس از امضای این قرارداد چگونه خواهد بود؟

انتظار می رود همکاری اقتصادی ایران و روسیه که در حال حاضر نسبت به ظرفیت های اقتصادی دو کشور بسیار پائین است و به چهار میلیارد دلار در سال می رسد در صورت اجرای توافق هایی که قرار این در زیر پیمان بیست ساله امضاء شود، انتظار می رود طی 20 سال آینده به چهل میلیارد دلار ارتقا یابد. زمینه های مختلف اقتصادی از جمله حمل و نقل ریلی ، دریایی ، زمینی ، انرژی شامل نفت و گاز و امور بیمه و بانک ، ساخت نیروگاه حرارتی و اتمی را در بر می گیرد. زمینه سازی برای عضویت کامل ایران در اتحادیه اورآسیا هم فراهم می شود.