روش تحلیل سیاسی

دلایل توجه به طرح گام به گام

1- این طرح برای اولین بار نشان می دهد که روسیه از نقش یک دنباله رو به یک طراح و مبتکر تبدیل شده است .

2- این طرح به دلایل اصلی به نتیجه نرسیدن مذاکرات قبلی توجه دارد. زیرا در هشت سال گذشته گروه پنج به علاوه یک همیشه ازایران خواسته است امتیاز بدهد بدون آنکه متقابلا حاضر به دادن امتیازی باشد. آنها حتی زمانی که بسته پیشنهادی تشویقی به ایران ارائه کردند هیچ تعهدی را برای اجرای آن نپذیرفتند.

3- طرح گام به گام سیاست فشار از طریق اعمال تحریم های بیشتر همراه با انجام مذاکرات را به کنار می گذارد و بجای ان همکاری و مذاکره را جایگزین می سازد.

 زیرا دراين طرح روسيه به طرف آمريكايي پيشنهاد داده كه به موازات اينكه ايران سوالاتي را پاسخ داد  فاكتورهاي تشويقي براي اين كشور درنظر گرفته شود.با وجود آنکه  هنوزابعاد دقیق این طرح  مشخص نشده است اما به دلیل تاکید برارائه  فاكتورهاي تشويقي در هر مرحله پس از دریافت پاسخ  سوالات می توان گفت زمینه را برای ایجاد اعتماد دوطرفه آماده کرده است.

4-  اشاره به اینكه سوالات ازآسان به سمت سخت خواهد رفت،نشان می دهد که نگاه روسیه به این واقعیت معطوف است که با برداشتن هر گام زمینه برای تفهم بعدی آماده می شود و چه بهتر که از مواردی که زودتر می توان در مورد آنها به توافق رسید ، شروع کرد.

5- درهشت سال گذشته روسيه به طوركلي حداکثر نقش ضربه گیررا در پرونده هسته ای ایران ایفاء می کرد به این معنا که درهرزمان تلاش داشت ازطریق رای زنی سیاسی ازگسترش دامنه تحریم ها ی پیشنهادی علیه ایران بکاهد. این سیاست بوِیژه درمواردی که تحریم ها روابط اقتصادی ایران و روسیه  را تحت تاثیر قرارمی داد، بیشتربه چشم می خورد. اما در نهایت روسیه به دلایل مختلف مایل نبود بر سرایران با آمریکا رودروشود. درواقع سیاست دنباله روی مشروط با آمريكا را درپیش گرفته بود . درنتیجه برخلاف انتظارايران،روسیه حتي ازدادن راي ممتنع به قطعنامه های تحریمی علیه ایران نيز خودداري می كرد . ارائه طرح گام به گام نشان می دهد روسیه برای جلب همکاری بیشتر ایران و نیز ایفاء نقش بین المللی فعال آن هم در سال برگزاری انتخابات در روسیه ، حاضر از دست از دنباله روی صرف از سیاست های آمریکا در قبال ایران بر دارد.

بنابراين اگر بخواهيم واقع بين باشيم سفر پاتروشف به تهران و در پي آن سفر صالحي به روسيه را مي توانيم يك نقطه عطف يا يك شروع مجدد درمناسبات تهران – مسکو تلقي كنيم.  البته بايد منتظر بمانيم تا ببينيم آيا شرايط لازم براي به نتيجه رسيدن چنين طرحي فراهم مي شود يا خير.

پیش زمینه های لازم برای موفقیت طرح گام به گام

1- دوطرف واقعا اراده كافي براي به نتيجه رسيدن اين مذاكرات را داشته باشند (منظورازدو طرف، آمريكا وايران است)

2- خطوط قرمزدوطرف به رسميت شناخته شود. يعني خط قرمزايران كه ادامه غني سازي اورانیوم درایران است، به رسمیت شناخته شود وخط قرمزآمريكا وغرب نيز يعني اينكه ايران به سمت توليد سلاح هسته اي نرود و شرایط اطمینان از این موضوع فراهم شود.

 3- معلوم شود چارچوب و محدوده  سوالات تعیین شده کجاست؟ زیرا درگذشته مداليته اي در زمان البرادعي درشش بند تنظيم شد كه درآن شش سوال اساسي وجود داشت وايران هم به آن سوالات پاسخ داد. اما ازنظر آژانس ايران بصورت کامل به این سئوالات پاسخ نداد. ضمن اينكه وقتي اين سوالات تمام شد آمريكايي ها چند سئوال ديگررا در قالب اتهام های جدید بدون ارايه سند و مدرک ، مطرح كردند . این سئوالات بدون ذکر نامی از آمریکا عينا درگزارش هاي دبير كل آژانس بین المللی انرژی هسته ای  تحت عنوان مطالعات ادعايي مطرح شد.بنابراین براساس آنچه توضیح داده شد، باید مشخص شود كه حد اين سوالات كجاست وتا چه زماني ادامه پيدا مي كنند؟ چرا كه درغيراين صورت ، تا ابد بايد مذاكره كرد وبه سوال پاسخ داد. آیا بازهم سوال با سوال هاي جديد همراه می شود؟

4- مشخص شود هدف نهایی این طرح چیست ؟ یعنی اگر ايران به سوالات مورد نظر پاسخ دهد آيا درنهايت پرونده ايران ازشوراي امنيت سازمان ملل به آژانس بازمي گردد؟ وروال يك پرونده عادي را مثل پرونده خيلي ازكشورهاي ديگردنبال خواهد كرد؟ يا همچنان اين پرونده در شوراي امنيت سازمان ملل، تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل كه تهديد صلح وامنيت بين المللي را از سوی اعضاء بررسی می کند، ادامه پيدا خواهد كرد؟

جمع بندی بحث

روسیه با ارائه طرح گام به گام از یک سو مسیر خود را از آمریکا جدا کرده تا اعتماد لازم را برای میانجیگری بدست بیاورد . ازسوی دیگر سیاست غلط گذشته را که استراتژی فشارازطریق گسترش تحریم ها ومذاکره را بصورت هم زمان دنبال می کرد ، به کنار گذاشته و به جای آن سیاست همکاری و مذاکره را جایگزین ساخته است. چرا که بی نتیجه بودن سیاست ارعاب و تهدید در هشت سال گذشته به اثبات رسیده است. اتهام بزرگ تهدید صلح و امنیت بین المللی عليه ملت ايران كه درپي خودكفايي و پيشرفت علمي است. نمی تواند به تفاهم بین دو طرف بینجامد. به همین دلیل می توان گفت در صورت تحقق پیش زمینه های لازم برای اعتماد سازی متقابل  در يك جو تفاهم، قطعا مي توان اميدوار بود که طرح گام به گام  روسیه گره كور مذاکرات بی نتیجه را  باز كند. روسیه به خوبی می داند بدون حل و فصل پرونده انرژی هسته ای ایران نمی توان انتظار بهبود  محسوسی در روند همکاری های دو جانبه ایران و روسیه در سطح منطقه و جهان را داشت.