آیا روسیه گزینه مناسبی برای میانجیگری بین ایران و آمریکاست؟
اگر اجازه مذاکره صادر شود ، نیازی به میانجیگری روسیه نداریم
حسن بهشتی پور به فرارو گفت: «من نمیدانم روسیهای که خود دچار مشکلات جدی با آمریکاست چطور قرار است میانجیگری کند. درست است که مکالماتی بین ترامپ و پوتین انجام شده و مذاکراتی بین لاوروف و روبیو در ریاض شکل گرفته است، اما هنوز مشکلاتی بسیار جدی در روابط سوریه و آمریکا وجود دارد و حتی تحریمهایی یک ساله علیه روسیه نیز اخیرا توسط ترامپ امضا شده است. با وجود تمام تلاشهایی که روسیه انجام میدهد تا به عادی سازی روابط با آمریکا برسد، باز هم تحریمها تمدید شده است؛ بنابراین اگرچه روسیه مایل است میانجیگری کند و شاید هم میخواهد از کارت ایران در مذاکرات با طرف آمریکایی استفاده کند، اما واقعیت ماجرا این است که در موقعیتی نیست که بتواند میانجیگری موثر داشته باشد، چرا که روسیه با آمریکا، فعلا دچار چالشهایی جدی است. این نکته مهم را هم نمیتوان نادیده گرفت که فعلا، منع گفتوگو و مذاکره داریم، مگر این که رهبری، تغییری ایجاد کنند. ثانیا اگر تصمیم به مذاکره گرفته شود، ایران نیازی به میانجی ندارد.»
«آقای عراقچی، وزیر خارجه ایران، صریحا اعلام کردهاند که اگر آمریکا به دنبال گفتوگو و مذاکره است، اول، یادداشت اجرایی را برای اعمال تحریم های حداکثری لغو کند در این صورت نشان میدهد آمریکا آماده گفتوگو شده است. اما وقتی چنین حکمی وجود دارد به این معناست که امریکا میخواهد مذاکرات را تحت فشار با ایران انجام دهد، یعنی از یک طرف، چماق تحریم را در دست داشته باشد و از طرف دیگر با ایران گفتوگو و مذاکره کند. با توجه به روابطی که روسیه با آمریکا دارد نمیتوان با اطمینان گفت که آیا روسیه میتواند درباره ایران میانجیگری کند یا خیر. همچنین این پرسش مطرح است که این میانجیگری چقدر به نفع ایران تمام میشود، چون سوال مهم این است که اصلا روسیه تا چه حد درباره منافع ایران دلسوزی دارد. تجربه نشان داده که قدرتهای بزرگ همیشه بر سر منافع با یکدیگر سازش میکنند همانطور که درباره مسئله اوکراین با یکدیگر توافق کردند؛ بنابراین به اعتقاد من، اگر قرار است روزی وارد مذاکره شویم، بهتر است مستقیما با آمریکا مذاکره کنیم و نیازی به میانجیگری روسیه یا هر کشور دیگری نخواهد بود.»
این نکته را هم که گفته میشود کنار رفتن آقای ظریف به روسیه مرتبط است را درست نمیبینم. کنار رفتن آقای ظریف از دولت هیچ ربطی به روسیه ندارد. در ایران در اغلب موارد میخواهیم همه ناکامی های خودمان را به کشورهای خارجی ربط بدهیم. ما نمیتوانیم دعواهای داخلی کشورمان را هم گردن خارجیها بیندازیم. کنار گذاشتن یک دیپلمات حرفهای، به هر دلیلی، یک خسران برای کشور است، اما چرا میخواهیم این موضوع را گردن قدرتهای خارجی بیندازیم؟ در این ماجرا، اشکال از داخل کشور خودمان است. آقای اولیانوف گفته یکی از بحثهای روسیه و آمریکا درباره ایران بوده است، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این بحث لزوما درباره توافق بوده باشد. ممکن است این بحث درباره تاسیسات اتمی ایران بوده باشد یا مواضع آمریکا و روسیه در این باره به بحث گذاشته شده باشد. این نکته را فراموش نکنیم که قدرتهای جهانی، اول به فکر منافع خودشان هستند بعد متحدان خود. ما برای حل مشکلات خود با آمریکا نیازی به میانجیگری روسیه، چین یا هر کشور دیگری نداریم.»
وی در خصوص نامه ترامپ به ایران نیز گفت: «آن چه درباره ترامپ و نامه او مطرح است را بیشتر شبیه یک فضاسازی و تبلیغات می دانم. درواقع ترامپ میخواهد اینطور مطرح کند که حجت تمام شد و ما نامه هم دادیم و به عبارتی سعی کردیم از راه مسالمت آمیز هم اقدام کنیم ولی به نتیجه نرسیدیم؛ بنابراین به سمت اقدامات غیرمسالمت آمیز میرویم. به همین دلیل معتقدم اینها بیشتر شبیه فضاسازی رسانهای است. ترامپ عادت کرده مدام با مطرح کردن موضوعات مختلف، خود را در صدر اخبار قرار دهد.»