روش تحلیل سیاسی

پي.ام.دي (PMD) اصطلاحا مخفف ابعاد احتمالي نظامي، ادعاي بي پايه اي است که دشمنان ايران از سال 2007 مطرح کردند. در گزارش البرادعي تحت عنوان "مطالعات ادعايي" آمد و گفتند که ايران در فواصل بين 2000 تا 2003 ايران در حال انجام اقداماتي بود که به بمب هسته اي منجر مي شد. اين اتهامات کاملا بي اساس است و هيچ مستنداتي هم ندارد. از سويي ديگر مدعي هستند کشورهايي که اين اطلاعات را به ما داده اند گفته اند که ما (آژانس) حق نداريم اين مستندات را به شما بدهيم چون اگر اين مستندات را بدهيم منبع مان لو مي رود.

نخست اينکه بايد بگويم وقتي کشوري متهم مي شود براي دفاع از خودش لازم است که آژانس مستندات خود را به آن کشور  بدهد و دوم اينکه PMD اصلا ربطي به تيم مذاکره ‌کننده فعلی ندارد و براي سال 2007 بوده است و در هشت سال گذشته اين موضوع مرتب چه در دوره لاريجاني چه در دوره جليلي و چه در دوره ظريف بين ايران وآژانس مورد بحث بوده است. از سويي ديگر PMD ربطي به پروتکل الحاقي هم ندارد. چرا که پروتکل يک سند بين المللي است که 148 کشور آنرا امضا کرده اند.

يعني به هيچ وجه ماهيت فني و حقوقي ندارد؟

اصلا! PMD ماهيت کاملا سياسي دارد و چون ابعاد سياسي پيدا کرده، بايد از طريق گفت و گو و راهي سياسي با آژانس به نوعي آنرا حل کنيم. با اين حال تيم مذاکره‌کننده پيش بيني اش اين است که شايد بتواند از طريق گفت وگو با 1+5 آنرا حل و فصل کند. دراين ميان نکته اي که بايد متذکر شد اين است که دولت جديد اين موضوع را وارد مذارکرات نکرد. متاسفانه اين موضوع از دولت قبل وارد جريان مذاکرات با گروه  پنج به علاوه یک شد.

به هرحال اين موضوع به چالشي بزرگ براي رسيدن به توافق نهايي تبديل شده است...

بله اين چالش وجود دارد و مي شود از طريق سياسي حل و فصل کرد.

فکر نمي کنيد از طريق پروتکل الحاقي مقاصد طرف مقابل در زمينه PMD فراهم شود؟ چون در برخي مواد پروتکل، دسترسي به سايت هاي غير هسته اي آمده است؟

اين سوال خوبي است. ما بايد بين بازرسي و دسترسي، کنترل و نظارت تفاوت قائل شويم. اين کلمات بار حقوقي خاص خود را دارند. يعني زماني که ايران پيمان NPT را در سال 1970 امضا کرد؛ براي ترتيبات اجرايي آن نيزسند جداگانه ای را درسال 1973 با آژانس امضا کرد. به این سند  پادمان هسته ي می گویند که همان  ترتيبات اجرايي NPT  است. براین روال وقتي پروتکل الحاقي را مجلس بپذيرد در پيوست آن بايد دولت چيزي به نام ترتيبات اجرايي آنرا نيز امضا کند. بصورت لایحه به مجلس برای تائید نهایی بدهد .مجلس هم می تواند زمانی پروتکل الحاقی را بصورت نهایی تائید کند که  معلوم شود بازرسي ها چگونه انجام مي شود؛ بازديد چگونه انجام شود. و خلاصه ترتیبات اجرایی پروتکل روشن شده باشد.

بازديد و بازرسي فرقشان در چيست؟

بازديد با بازرسي خيلي فرق دارد. بازرسي يعني مامور مي آيد محيط مورد نظر را نگاه مي کند ودر باره موضوع مورد بررسی با مسئولین مربوطه  سوال و جواب مي کند. ولي در بازديد مامور فقط مي آيد نگاه مي کند تا ببيند موارد توافق شده اجرا شده است يا نه و ديگر سوالي نمي کند. بازدید در چهارچوب امور جاری و معمولی آژانس است در حالی که بازرسی در شرایط ویژه و بیشتر به منظور راستی آزمایی انجام می شود.  دسترسي و بازرسي هم با يکديگر فرق دارند. بر اساس پروتکل الحاقي آژانس مي تواند در مراکز اعلام نشده هسته ای هم دسترسي داشته باشد. اين دسترسي کاملا مديريت شده هستند. اما در باره هرجا نیستند بلکه موارد بازدید شده باید شرایط یک سایت را داشته باشند

دسترسي هاي مديريت شده دقيقا به معني دسترسي به کجا؟

«کجا»ي اين دسترسي ها مهم است. برخي مخالفان در داخل ايران مي گويند anywhere- any time يعني هر جا و هر زمان در حالي که اين تفسير آمريکايي ها است. پروتکل anywhere- any time را قيد نکرده است بلکه any site را مي آورد. يعني هرجا که تعريف يک سايت را دارد بايد برود و دليلش را هم بگويد که چرا مي خواهد بازديد کند. بازديد هم مي کند نه بازرسي! متاسفانه در ايران اين مسائل توسط عده اي تبليغاتي مي شود و تفسير خودشان را از پروتکل، آمريکايي ارائه مي دهند.

آيا کليت نظام با دسترسي هاي مديريت شده موافقت دارد يا ندارد؟

اين بستگي به شرايط زماني و مکاني دارد. زماني مقام معظم رهبري مجوزش را داد و اين مسئله را قبول کردند؛ بر اساس آن مجوز در سال 2004 از منطقه نظامي «شيان» بازديد کردند در سال 2005 دو بار از «پارچين» بازديد کردند و در هر سه مورد هيچي هم پيدا نشد. آژانس هم اعلام کرد که ما هيچي پيدا نکرديم! آژانس اگرمي خواست  یا می توانست شيطنت کند همان موقع خودشان چيزي را مي گذاشتند و مي گفتند ما فلان چيز را پيدا کرديم! اينها اينطور هم نيستند؛ ظالم هستند اما در درون ظلم خودشان، سيستمي دارند که نمي توانند هرطور خواستند عمل کنند. در خصوص دسترسي ها فعلا که مقام معظم رهبري اين موضوع را منع کرده است و همه هم فرمايشات رهبري را فصل الخطاب مي دانند. زیرا می خواستند جلوی سوء استفاده و زیاده خواهی دشمن را بگیرند.

همين مسئله به نظر مي رسد تبديل به چالش شده چرا که ايران با دسترسي هاي مديريت شده هم موافقت ندارد؟

در جهان بيش از 120 کشور دسترسي هاي مديريت شده را قبول کرده اند. ما نمي توانيم خودمان را از اين همه کشور جدا بدانيم. اگر انرژي هسته اي را مي خواهيم بايد به گونه اي اين مسئله را مديريت کنيم. راهش هم اين است که مثل کشورهاي ديگر ترتيباتي را براي آن در نظر بگيريم. چطور آمريکا پروتکل الحاقي را اجرا کرده اما ترتيبات خاص خود را براي آن تعريف کرده و اعلام کرده شما (آژانس) حق نداريد از مراکز نظامي بازديد کنيد. فرانسه، چين، روسيه و غيره پروتکل الحاقي را امضا کرده اند اما ترتيبات اجرايي خاص خود را لحاظ کردند.

يعني مجلس شوراي اسلامي ترتيبات آنرا تعيين کند؟

اگر مجلس شوراي اسلامي درنظر داشت پروتکل الحاقي را بپذيرد، مي تواند ترتيبات اجرايي آنرا به صورت جداگانه با آژانس امضا کند. يعني دقيق مشخص کند که آژانس کجاها مي تواند بازديد داشته باشد. Anywhere- Anytime دروغ مسلمي است که خود آمريکائيها هم آنرا اجرا نکرده اند.

قبول داريد رويکرد حقوقي افکار ايراني را اقناع نمي کند چون از نظر سياسي تجارب تلخي در اين خصوص داشتيم?

تجارب تلخ ما فقط بخاطر عملکرد دوگانه آزانس نبوده بلکه ناشي از ندانم کاري هاي ما هم بوده است. زماني مي گفتيم آنقدر قطعنامه صادر کنيد تا خسته شويد! ما به آنها بهانه داديم. بايد عملکرد خودمان را هم ببينيم و از حقوقمان با ساز و کارهای شناخته شده بین المللی دفاع کنيم.

ما يادمان نمي رود که اينها ظالم هستند و در پي عدالت نيستند. اما کسب حقوق مشروع ملت ایران در يک سيستمي قرار مي گيرد که خودآنها هم مقيد به اجرای  آن مي شوند.

 چرا آمريکائيها درجنگ عراق رسوا شدند و آژانس رسما اعلام کرد که در عراق هيچ نشانه ای از تولید  سلاح کشتار جمعی  پيدا نکرد. مگر نمي توانستند افرادي که به آنها جاسوس مي گوييم بروند تعدادي سانتريفيوژ آنجا بگذارند تا اقدام آمریکا در حمله به عراق توجيه شود؟  بنابراين آنها در نظام ظالمانه خودشان سيستمي دارند که نمي توانند هرکاري دلشان خواست انجام دهند. ما بايد اولا ساز وکارهاي حقوقي را خوب بشناسيم و ثانیا  از سازو کار اين سيستم حقوقي ظالمانه به نفع خودمان استفاده کنيم.

اين کار ريسک دارد. شما هرکاري که بخواهيد انجام دهيد ريسک دارد. آنهايي که در داخل مي گويند همه اين مذاکرات و پيچيدگي هايش کنار گذاشته شود به ما بگويند چه کار بايد انجام دهيم؟! اگر مسير گذشته درست بود که مقام معظم رهبري ريل را عوض نمي کرد و نمي گفت بايد نرمش قهرمانانه انجام دهيم! بنابراين ما راهي جز اين نداريم که در درون سيستم حقوقي موجود حق مان را در مذاکرات بگيريم.

http://www.mojnews.com/fa/Miscellaneous/ViewContents.aspx?Contract=cms_Contents_I_News&r=1664234#sthash.ukEnGc7C.dpuf