روش تحلیل سیاسی

*** ایرنا: ارزیابی شما از گزارشی که چهارشنبه گذشته آمانو به شورای حکام ارایه داد چیست؟

** بهشتی پور: این گزارش 50 – 50 است. یعنی به طور کامل به نفع یا ضرر ایران نیست. بنابراین می توان گفت آژانس در این مسیر راهی میانه را برگزید.

*** ایرنا: آمانو اواخر آبان ماه گزارشی ارایه داد و در آن تصریح کرد که نمی توان پاسخ سفید یا سیاه به فعالیت های هسته ای ایران داد اما گزارش اخیر وی مثبت تر از گذشته است؟ دلیل این مساله چیست؟

** بهشتی پور: منظور آمانو گزارشی خاکستری بود هرچند وی به طور مستقیم آن را بیان نکرد. البته گزارش اخیر به طور دقیق صحبت های وی را تایید می کند؛ گزارشی که نه به طور کامل به نفع کشور ما است و نه صد در صد به ضرر ایران.

*** ایرنا: در بخش خلاصه (G) در بند 88 آمده است که آژانس نشانه های معتبری از انحراف هسته ای در ارتباط با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران نیافته است. بر اساس این بند آیا جنبه ی مثبت گزارش آمانو بر بُعد منفی آن غلبه نمی کند؟

** بهشتی پور: این موضوع که در قسمت خلاصه به آن اشاره شده از جنبه های مثبت گزارش است. در بخش های دیگر اما آمده است که ایران به شبهه های باقی مانده پاسخ قانع کننده ای ارایه نداده و همچنان برخی شبهه ها به قوت خود باقی است. آمانو در این گزارش تاکید کرده است که ایران در سال های 2002 تا 2003، اقدام به تولید چاشنی های انفجاری از نوع(EBW) کرده و تاکنون توضیحی قانع کننده در این ارتباط ارایه نداده است. نمونه های دیگری از این دست وجود دارد که از جنبه های منفی گزارش به شمار می رود.

گزارش اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارشی دوپهلو است چرا که از یک سو بیان می دارد هیچ گونه انحرافی در برنامه هسته ای ایران مشاهده نشده است. از سوی دیگر، تاکید می کند که با قاطعیت نمی توان فعالیت های هسته ای ایران را تایید کرد. فناوری هایی با کاربرد دوگانه از دیگر مسائلی است که باعث شده آژانس با قاطعیت فعالیت های هسته ای ایران را تایید نکند.

*** ایرنا: یکی از مهمترین بندهایی که تحلیلگران با استناد به آن گزارش آمانو را مثبت ارزیابی می کنند بند 86 این گزارش است. در این بند آمده است که همه فعالیت های مندرج در «نقشه راه» (توافق میان ایران و آژانس) بر اساس برنامه مورد توافق انجام شده است.

** بهشتی پور: بله. این بند به همکاری ایران و آژانس اشاره دارد و بر این نکته تاکید می کند که تهران همکاری لازم را با آژانس داشته است اما نتیجه این همکاری اهمیت دارد. این گزارش باید به رفع شبهه از برنامه هسته ای ایران منجر می شد که متاسفانه این موضوع به تصویر کشیده نشده است.

*** ایرنا: آیا در گزارش نهایی پانزدهم دسامبر شورای حکام، پرونده مسائل گذشته و حال فعالیت های هسته ای ایران به طور کامل بسته خواهد شد یا خیر؟

** بهشتی پور: از آنجایی که در عالم سیاست نمی توان پیش بینی با قطعیت صد در صد داشت پیش بینی می کنم به احتمال 90 درصد این پرونده بسته خواهد شد. اتهامی که یک دهه گذشته بر فعالیت های هسته ای کشور ما وارد شد دلیل های سیاسی خود را داشت. اکنون 1+5 تمایل دارد تا با یک توافق سیاسی این پرونده را ببندد.

*** ایرنا: شما گزارش اخیر آژانس را 50 – 50 می دانید. چطور ممکن است با این حجم از شبهه ها، در کمتر از 10 روز دیگر که به زمان تصمیم گیری نهایی شورای حکام زمان باقی است این پرونده برای همیشه بسته شود؟

** بهشتی پور: این گزارش در بردارنده چند نکته مهم است؛ نخست اینکه ایران همکاری لازم را با آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام و به پرسش های این نهاد وابسته به سازمان ملل پاسخ داده است. دوم، شبهه ها و اتهام های گذشته هیچ کدام اثبات نشده است. سوم، برخی از بندهای گزارش آژانس اتهام های گذشته خود را مردود می داند. نمونه آن اتهام های مربوط به معدن گچین است. پیشتر ادعا می شد که معدن گچین از جمله معدن هایی است که مواد خام مورد نیاز ساخت بمب هسته ای را تامین می کند. در این گزارش به صراحت بیان شده است طبق بازرسی های انجام شده میزان استخراج از این معدن برای ساخت بمب بسیار ناکافی است. گزارش تازه آمانو حاکی از آن است که آژانس هیچگونه شواهدی دال بر اثبات ادعاهای واهی گذشته خود پیدا نکرده است.

آژانس در گزارشی که نوامبر 2011 ارایه داد در 12 سرفصل و 66 مورد، ایران را به تلاش برای دستیابی به بمب اتم متهم کرد. در بخش هایی از 88 بند گزارش اخیر آمانو مشخص شده که اتهام های گذشته در زمینه فعالیت های هسته ای ایران بی اساس و اشتباه بوده است. در مجموع، قسمت هایی از گزارش آژانس به اشتباه های گذشته این نهاد اشاره دارد. در بخش های دیگری به گزارش های دوپهلو اشاره شده است که نه قابل اثبات است و نه انکار مانند مورد چاشنی های انفجاری. بخش سوم نیز به این موضوع اشاره دارد که هنوز از پاسخ های ایران قانع نشده است.

*** ایرنا: باز ماندن پرونده پی. ام. دی یا همان ابعاد نظامی احتمالی موضوع هسته ای ایران چه پیامدهایی با خود به همراه دارد؟

** بهشتی پور: غرب و آژانس باید تصمیم خود را بگیرند که این پرونده بسته شود یا خیر. آژانس این موضوع را نه از لحاظ سیاسی بلکه از جنبه ی فنی و حقوقی بررسی می کند. از طرفی توافق سیاسی نیز میان ایران و 1+5 شکل گرفت که از دل آن «برجام» (برنامه ی جامع اقدام مشترک) برآمد. امروز تنها نتیجه به تصمیم شورای حکام بستگی دارد. بسته نشدن موضوع پی. ام. دی خلاف برجام است و مانع از توافق ایران و 1+5 خواهد شد. در این صورت بازی از اول آغاز می شود.

*** ایرنا: موضوع مهم دیگر به بازطراحی راکتور اراک بر می گردد. تیم دیپلماسی کشورمان بر این باور است که این بازطراحی ممکن است تا چند هفته پس از تصمیم نهایی شورای حکام به طول بیانجامد. آیا این موضوع تاثیری جدی بر گزارش بیست و چهارم آذرماه شورای حکام خواهد گذاشت؟

** بهشتی پور: آمریکا که نقش تعیین کننده ای در گروه 1+5 دارد خود از ابتدا این اختلاف را پی افکند. واشنگتن امروز در صدد است قطعنامه ای را به شورای حکام ارایه دهد تا بر مبنای آن مسائل گذشته و حال پرونده هسته ای ایران به طور کامل بسته شود. از این رو، پیش نویس قطعنامه ای با این موضوع اینک در اختیار شورای حکام قرار گرفته است.

*گفت و گو از:حسن شکوهی نسب (گروه پژوهش و تحلیل خبری) 

گزارش در باره PMD ، مسائل گذشته و حال ، پرونده هسته ای ایران  ، آژانس بین المللی هسته ای ، آمانو