جنگ قرهباغ در صورتی که مهار نشود امکان دارد تنش در خاورمیانه را تشدید کند
با توجه به اینکه ایران همواره برای ایفای نقش میانجی در این مناقشه اعلام آمادگی کرده، آیا حوادثی از قبیل برخورد گلوله توپ به خانهای در آذربایجان شرقی میتواند بر این روند تاثیرگذار باشد؟ آیا خطری جدی روابط دو کشور را تهدید میکند؟
واضح است که برخورد خمپاره به خانهای در خداآفرین اقدامی عمدی نبوده است و رخداد چنین حوادثی در جنگ طبیعی است. اما اصل داستان این است که هرگونه ناامنی در قفقاز جنوبی که شامل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان میشود روی مرزهای شمالی جمهوری اسلامی ایران تاثیر بسزایی خواهد داشت. به همین دلیل ایران باید سریع وارد عمل شود.
آیا مداخله ایران یا روسیه در حل این مناقشه و برعهده گرفتن نقش میانجی میتواند تاثیر بسزایی بر حل این بحران داشته باشد؟
حسین دهقان، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اخیرا با وزرای دفاع ارمنستان و آذربایجان به صورت تلفنی تماس برقرار کرده است و از طرف دیگر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان هم درراستای اقدامات صلحآمیزایران و کمک به ایجاد آتشبس در این جنگ ناخواسته، عازم باکو میشود واین درحالی است که وی قبل از آن هم با همتای ارمنی خود تلفنی گفتوگو کرده و خواهان توقف هرچه سریعتر این مناقشه شده است. روسیه نیز تا امروز رابطه حسنهای با هر دو کشور داشته است و مسلما وجودش بهعنوان میانجی یا حامی میتواند در حل این بحران و آغاز آتشبسی دیگر کمک شایانی کند.
با توجه به قرائن و شواهد موجود ، به عقیده شما پیروزی نهایی این جنگ از آن کدام طرف است؟
جنگ در منطقه قرهباغ با توجه به بحرانی بودن شرایط خاورمیانه میتواند ابعاد گستردهتری پیدا کند و ادامه آن به نفع هیچکس نیست؛ نه ارامنه قرهباغ، نه آذریها و نه ارمنستانیها. تنها نتیجه آن است که این بحران را از فراموشی چند ساله خارج میکند. چراکه بعد از اینکه در سال 1994 از سوی سازمان امنیت و همکاری اروپا شورای مینسک تشکیل و آتشبس اعلام شد، عملا این بحران به دست فراموشی سپرده شد و هیچ قدرتی اقدامی عملی برای حل این بحران انجام نمیداد.
آیا این مساله یعنی خروج از یک نسیان طولانیمدت، سودی برای این دو کشور دارد؟
این فضا موجب میشود که در درجه اول آتشبس فوری برقرار شود و بعد از آن به راهکاری برسند که بتواند علاوهبرتامین حقوق مشروع ارامنه قرهباغ، تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان و منافع جمهوری ارمنستان را در نظر گرفته و از آن استفاده کند. در حال حاضر با یک فرمول پیچیده روبهرو هستیم که بازیگران منطقهای باید راهحلی برای آن بیابند، راهحلی که منافع حقوق هرسه گروهی باشد که به نوعی در این جنگ آسیب دیدهاند.
آیا سخنانی که برخی مقامات در ایران بهعنوان مثال، نمایندگان مجلس به نفع هر یک از طرفین مناقشه اعلام میکنند، میتواند بر موضع ایران که همواره اعلام بیطرفی کرده است، تاثیر منفی بگذارد؟
نماینده مجلس شورای اسلامی هرگز موضع رسمی کشور ایران به حساب نمیآید اما بهعنوان نماینده مردم این اختیار را دارد که دیدگاه خود را بیان کند. مواضع ایران از سوی مقام معظم رهبری یا شورای عالی امنیت ملی یا رئیسجمهوری و سخنگوی دولت بیان میشود و سران کشورهای دیگر روی این موضوع حساب می کنند و اظهارنظر میکنند.
برخی خبرها حاکی از این است که تعدادی از نیروهای آذربایجان که به گروه داعش پیوسته بودند، سوریه را ترک کرده و به آذربایجان برگشتهاند. در این باره چه تحلیلی دارید؟
در شرایطی که جنگ و درگیری میان دو کشور شدت مییابد، برخی خبرها و شایعهها بر سر زبانها جاری است و در اخبار منتشر میشود که هدفی جز وخیمتر کردن اوضاع ندارند. به عبارتی این سخنان تنها خبرسازی است و نباید به آنها بها داد به این دلیل که کسانی که در سوریه میجنگند از گروههای تند و تکفیری داعش هستند و انگیزههایی متفاوت از نیروهایی دارند که برای الحاق قرهباغ به کشور خود میجنگند.