روش تحلیل سیاسی

جناب بهشتی پور، حضرتعالی یکی از مدیران و فعالان باسابقه در بحث رسانه هستید، لطفا به صورت اجمال بفرمایید از چه سالی مشغول به فعالیت در این عرصه بودید؟

حسن بهشتی پور هستم ، از سال 1361 در رسانه صدا و سیما، در رده های مختلف دبیر خبر، سردبیر خبر، مدیرگروه تحقیق و تفسیر خبر و مدیر شبکه العالم و نهایت 4 سال نیز در شبکه پرس تی وی در مسئولیت های مختلف فعالیت داشتم و در حال حاضر نیز بازنشسته سازمان صدا و سیما هستم. طی این سال ها با خبر و تحلیل آشنا بودم.در عین حال می توان گفت، حوزه پژوهش و تحقیقاتی ام  در خصوص اوراسیا است . در سالهای اخیر به ضرورت شغلی ام و علاقه شخص ام  درگیر مباحث هسته ای ایران در بخش رسانه ای بودم و این حوزه را دنبال کردم.

لطفا، درباره اهمیت فربگی حوزه اندیشه در صدا و سیما و تغذیه نیروی انسانی فرهیخته به ساختار اداری آن، صحبت کنید. 

البته جای نقد به این سوال وجود دارد، این که می فرمایید تغذیه نیروی انسانی فرهیخته در ساختار اداری، باید عرض کنم ساختار اداری بحث دبیرخانه ای و اداری و مالی و از این طور مباحث است، که متناسب با این امور مرتبط چندان مبحث تغذیه نیروی انسانی فرهیخته به چشم نمی آید. امّا در مورد بحث اهمیت فربگی حوزه اندیشه صدا و سیما باید گفت، در گذشته صدا و سیما اساسا رقیبی نداشت، اما امروزه شبکه های ماهواره به عنوان رقیب قدرتمندی در مقابل آن قرار گرفته اند. از این حیث لازم است، صدا و سیما برنامه ریزی محتوایی  و ارائه سوژه و برنامه های جدید را در راستای تامین  منافع ملی کشور در دستور کار خود بیش از گذشته قرار دهد. با علم به این که واژه فربه به معنای آماده سازی در صدا و سیما است که خود ترکیبی از اندیشه ،هنر و قناوری  بشمار می رود . اهمیت امر آموزش بیش از هر زمان دیگر برای به روز رسانی پرسنل احساس می شود . زیرا صدا و سیما از لحاظ فناوری وارداتی دیجیتال روز به روز فربه شده است اما همگام با آن از لحاظ اندیشه و هنر رشد نکرده است. به همین دلیل است که می گویم  آموزش به عنوان مهم ترین گزینه در برابر ما قرار دارد زیرا  فردی که آموزش 10 سال پیش را دیده است با فرد آموزش دیده امروز یکی نیست. زیرا همه کارهای آنها باید به روز شود .

صدا و سیما در سیبل انتقاد بسیاری از شخصیت های کشور از جمله شخص مقام معظم رهبری است. چرا صدا و سیما نمی تواند، انتظارات نخبگان کشور از جمله منویات رهبر معظم انقلاب را برآورده کند؟ چرا صدا و سیما ناکام است؟

صدا و سیما مورد انتقاد رهبری است، درست است. این مطالبات به صورت علنی و غیر علنی نیز بارها مطرح شده است و همه ما از صدا و سیما مطالبه داریم ،  چراکه صدا و سیما در هر خانه ای نماینده ای دارد. به عبارتی ما نتایج  عملکرد کارکنان و مدیران زحمتکش صدا وسیما را  هر روز می بینیم و حق این را داریم که قضاوت کنیم.

یک عدّه ای می گویند صدا و سیما کارآمدی لازم را ندارد انتقادها مختلف است و بازدهی بیشتری را از صدا و سیما می خواهند، امّا لازم است، که این مهم را در نظر داشته باشند، که دست صدا و سیما به طور کلی باز نیست. سیاست ها، کنترل ها و نظارت ها را باید به رسمیّت بشناسد. در عین حال باید در مجموع آمارگیری انجام شود که چقدر از مردم راضی اند چقدر نیستند. انتقادها ازنظردینی ، فرهنگی ، اجتماعی نسبت به این مسئله بسیار زیاد است. 

نمی توان انتقادهای  علیه صدا و سیما را بصورت کلی بیان کرد واین دوراز انصاف است، و این نادیده گرفتن زحمات آنان است. باید یک مطالعه دوره ای انجام دهیم  و نقاط ضعف و قوت را شناسایی و بیان کنیم.این یک امرمبرهن است، کلّی گفتن انتقادها خستگی را به تن آنانی که خوب کار می کنند، می نشاند.

شما بفرمایید، صدا و سیما را چگونه می توان با تغذیه فکری و از طریق نیروی انسانی فکور و خلاق، به معنی واقعی کلمه به دانشگاه تبدیل کرد؟

صدا و سیما یک دانشگاه عمومی است، نه یک دانشگاه تخصصی چرا که افراد مختلف با سواد و بی سواد به آن رجوع می کنند. باید حرف های مغزدار را برای عموم مردم بیان کند نه یک عده خاصی از مردم ، این امر بدیهی است، که عموم مخاطبان صدا و سیما در سطوح مختلف اجتماعی ، فرهنگی قرار دارند  . بنابراین ارائه کاری که عموم مردم آن را بپسندند و خواص آن را تائید کنند بسیار دشوار است

یکی از راهکارها در این زمینه چابک سازی، کوچک سازی و به سمت خصوصی رفتن است.

باید زمینه ای را فراهم کرد که صدا و سیما از لحاظ محتوایی رشد کند اما از لحاظ کمی کوچک شود. مشارکت بخش خصوصی تنها مختص به بخش اقتصادی  جامعه نیست بلکه بخش فرهنگی نیز نیازمند مشارکت و خصوصی سازی دارد. کار را باید در همه زمینه ها به مردم سپرد نظام می تواند نظارت کند و خط مشی تعیین کند اجرا را به مردم بسپارد در این صورت است که افزایش کارآمدی یعنی با حداقل بودجه حداکثر بهره وری تحقق پیدا می کند.  این یکی از راهکارهایی است، که در کوتاه مدت  می تواند صدا وسیما را تقویت کند .

اگر منع قانون اساسی وجود دارد که ان هم مانند اصل 44 قابل اصلاح است حداقل در بخش تولید باید خصوصی سازی کنیم  و انحصار را در پخش نگه داریم . بدین ترتیب همه تولید می کنند و با حق پخش به صدا و سیما تولیدات تحت استاندارد تعریف شده خود را می توانند به مردم ارائه کنند. شرکت های تولید ی صدا و سیما کانال یا شبکه اجاره می کنند و یک فضای رقابتی ایجاد می شود.

با توجه به  آنچه  در موج چهارمی که در رسانه ها از لحاظ تکنولوژی اتفاق افتاد و آن فضای مجازی است، دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد زمان را نباید از دست داد ما  نیازمند سیاستگزاری و تدابیر ویژه در این زمینه هستیم . صدا و سیما بخش وسیعی  را شامل می شود و تا زمانی که سیاست های کلان خود را به روز نکند چابکسازی به تنهایی برای افزایش کار آمدی ، کفایت نمی کند. ضدا و سیما امروزه از حضور افراد توانمند، صاحب نظر و کارشناس بهره مند است. باید از آنها به نحو مطلوب استفاده کرد. قرار نیست چرخ را دوباره اختراع کنیم این تجربه در اکثر کشورها اتفاق افتاده است.

به عنوان پیشکسوت رسانه بفرمایید، اساسا چرا این بحران وجود دارد؟ چرا صدا و سیما به لحاظ وجود نیروی انسانی متفکر و خلاق، در شرایط خوبی قرار ندارد؟ چه عواملی باعث شده، صدا و سیما از نیروهای خلاق تهی شود؟

این ادعای درستی نیست ، نیروی خلاق در سازمان وجود وجود دارد کدام بررسی علمی نشان داده که صدا و سما نیروی خلاق ندارد من که سی سال انجاکار کردم می دانم اتفاقا نیروی های خلاق و کار بلد زیاد دارد ،  باید  سیاست ها را باز تر کرد و مدیریت ها را تقویت کرد. در این زمینه باید حوزه های علمیه و سازمان تبلیغات مشارکت کنند. بنیادهایی چون،  بنیاد های فرهنگی  که ردیف بودجه دارند می توانند به  صدا و سیما در جهت تولید فکر  و ایده برنامه سازی کمک کنند. 

همچنین موسسات مختلف پژوهشی باید مشارکت کنند، نبایدهمه انتظارها را ازصدا وسیما داشته باشیم . موسسه هایی چون موسسه پژوهش امام خمینی و تمام مراکز فکری فرهنگی باید تولید فکر کنند و در اختیار صدا و سیما قرار دهند . صدا و سیما مانند جزیره دور افتاده ای نیست. صدا و سیما بازتاب دهنده واقعیت های موجود در جامعه ایران است . اگر قرار است تولیدات این سازمان هر روز فاخر تر شود باید سایر  مراکز فرهنگی هم در این امر مشارکت مطلوب داشته باشند.

در این میان، نقش شوراهای نظارتی چگونه است؟ شورای نظارت بر صدا و سیما برای پیشگیری و اصلاح صدا و سیما چه باید بکند؟

شورای نظارت صدا وسیما صرفا نقش نظارتی دارد . مهم ترین و اثرگذارترین بخش صدا و سیما در تولید است . این تهیه کننده ها هستند که با تشکیل تیم های اجرایی کار آمد از کارگردان و مونتور و غیره می تواند تولیدات فاخر را بر اساس سیاست های ابلاغ شده تهیه کند.  

عرصه برنامه های صدا و سیما در خصوص سیاست های ابلاغی در فضای اپیلکشن در فضای دگرگون شده قرار دارد و نیاز است، بنابر موج چهارمی که اتفاق افتاده است،در سیاست های تربیت نیروی انسانی بویژه در بخش تهیه کننده گان بازنگری شود . می توان خلاقیت ها را در بخش خصوصی فعال کرد  بدون این که به ارزش های اسلامی و باورهای دینی مردم صدمه ای وارد شود.در این میان  شوراهای نظارتی وطرح و برنامه ها می توانند متناسب با تحولات دنیا در سیاست ها  و برنامه یزی ها تجدید نظر کنند  و بر رشد این رسانه در جذب و جلب نظر مردم و تقویت آرمان های انقلابی و دینی تلاش کنند.

تلفن همراه هوشمند، گاهی به یک بیماری تبدیل می‌شود. بسیاری از خانواده‌ها، اعتقاد دارند، فضای مجازی و تلفن همراه هوشمند، جوان‌ها را دچار انزوا و توهم می‌کند، نظر شما چیست؟

این یک وسیله و ابزار است، همانطور که شما از یک چاقو استفاده درست می کنید از این وسیله نیز می توانید استفاده صحیح  کنید. زیرسوال بردن این ابزار نامهربانی با این ابزار است و به جای این که انتظارازدولت وجود داشته باشد این خانواده ها هستند که باید مدیریت صحیح این وسیله رابرعهده بگیرند.  منع کردن  یک ابزار به هیچ جا نمی رسد این را باید در خانواده ها آموزش داد.  که چگونه پدر و مادر می توانند ابتدا گوشی های هوشمند خود را مدیریت کنند و سپس فرزندان خود را تحت آموزش قرار دهند . قرار نیست دولت ها گوشی ها هوشمند را مدیریت کنند این کار مهم را باید از خانواده ها شروع کرد . مدیریت گوشی های هوشمند یک مدیریت هوشمندانه نیاز دارد .  

چرا صدا و سیما حتی در حوزه استفاده اکثرا از کارشناسان حوزه های مختلف، لنک می زند و مثلا در برنامه های مختلف با کسانی گفتگو می کند که کمترین اعتباری در حوزه ای که با آنها گفتگو می شوند، ندارند؟

این حرف از حرف های کلی  است که مصداق آن باید دقیق روشن شود .  اولا در 24 ساعت پخش صدا و سیما صدها کارشناس در موضوع های مختلف در دهها بخش کارشناسی صدا و سیما شرکت می کنند اما این واقعیت را هم باید اذعان کرد که در زمانی که بنده خود مسئولیت های بخش های خبری را بر عهده داشتند  خیلی از افراد مسئول حاضر نبودند در زمان لازم و در موضوعی که تازه اتفاق افتاده بود حاضر نبودند  بیایند و به مردم  پاسخ دهند. البته در موارد دیگری هم  مربوط به ملاحظات سیاسی و امنیتی بود. بخشی هم  مرتبط با محدودیّت های سیاست ها و ابلاغ هایی است که از خارج صدا سیما تعیین می شود .  در بعضی موارد هم  بعضی از کارشناسان به هر دلیل  حاضر به صحبت نیستند.