ترس کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از ارتباط ايران و آمريكا
موافقت وزير امورخارجه روسيه براي ايفاي نقش ميانجي براي حل اختلاف با ايران است. به باور شما آيا پوتين ميتواند ميان ايران و عربستان آشتي برقرار كند؟
واقعيت اين است كه حل اختلافات ميان ايران و عربستان نياز به ميانجي گيري دولت ثالث ندارد چراكه تنش رخ داده ميان اين دو بازيگر دوطرفه است و هردو كشور از نقطه نظرات و مواضع يكديگر اطلاع كامل دارند، بنابراين ميانجي گيري دولتهاي گوناگون از جمله آلمان، پاكستان و حتي روسيه نتيجهاي نخواهد داشت، چراكه دو كشور ايران و عربستان بايد اراده كافي براي حل و فصل اختلافات في مابين نشان دهند. اعتقاد دارم ميانجي گري روسيه ميان ايران و عربستان نميتواند تاثير تعيينكنندهاي داشته باشد چراكه در درجه اول مولفههاي تاثيرگذار بر روابط ايران و عربستان دو جانبه است نه منطقهاي و بينالمللي. اگرچه اين مولفهها بر مسائل منطقهاي نيزتاثيرگذار بوده است.
كشورهاي حوزه خليج فارس از چه نظر براي روسيه حائز اهميت است؟ اكنون امكان نزديكي مواضع اين كشورها با روسيه وجود دارد؟
لازم به ذكر است كه نزديكي روابط روسيه با كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس به گذشته باز ميگردد و روسيه براي فروش سلاحهاي توليدي خود درصدد گسترش مناسبات خود با اين كشورهاست. از سوي ديگر در راستاي سياست خاورميانهروسيه خليج فارس ميتواند نقش تعيينكننده داشته باشد،چراكه اين منطقه، حوزه حيات خلوت آمريكا بوده و روسيه براي تاثيرگذاري بر رفتار و جهتگيري واشنگتن خواهان نفوذ در حيات خلوت اين كشور است همچنان كه ايالات متحده تلاش ميكند، در قفقاز جنوبي كه حوزه نفوذ سنتي مسكو است، نفوذ داشته باشد. بنابراين روسيه به موجب عملكردي كه ايالات متحده در شرق اروپا و همچنين درفققاز جنوبي دارد، به دنبال سازماندهي چنين اقداماتي درخاورميانه و به ويژه خليج فارس است. احتمال اينكه كشورهاي عربي حوزه خليج فارس با روسيه به عنوان متحد استراتژيك وارد مناسبات شوند، امكان پذيرنيست چراكه روابط اين كشورها با آمريكا نزديك است اما آنها براي ترغيب واشنگتن به دادن امتيازات بيشتر، خواهان نزديكي مناسباتشان با روسيه هستند. در مجموع كل كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس و به ويژه عربستان متحد استراتژيك آمريكا هستند نه روسيه. اما كشورهاي عربي خليج فارس در يك بازي سياسي و حركت تاكتيكي تلاش ميكنند روابط خود را با روسيه بهبود دهند.
اين نزديكي روابط ميتواند نشان اعتراض به آمريكا به خاطر توافقنامه هستهاي باشد؟ نزديكي روابط ميان روسيه وكشورهاي عربي ميتواند معادلات منطقه را تغيير دهد؟
در واقع كشورهاي عربي توافقنامه برجام و تاحدودي حل برخي مشكلات ميان ايران و آمريكا را درتعارض با منافع ملي خود ارزيابي ميكنند و با نزديكي به روسيه اعتراض خود را به واشنگتن نشان ميدهند. اكنون بهبود روابط ميان كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس با روسيه را شاهد هستيم و اين امر به معناي تغيير معادلات منطقهاي نيست، به تعبير ديگر هنوز معادلات منطقه به سود آمريكاست و كشورهاي عربي همچنان متحد درجه يك واشنگتن هستند و آمريكا در قطر و بحرين پايگاه هوايي دارد و مناسبات سياسي نزديكي ميان آمريكا و عربستان حاكم است. درروابط كنوني روسيه با كشورهاي عربي اقداماتي به صورت تاكتيكي انجام شده است و اين امر به معناي برهم خوردن معادلات منطقهاي نيست.
آينده تحولات منطقه را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
تحت تاثير بحرانهاي يمن، سوريه و همچنين بحرين، شاهد پوستاندازي سياسي در كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس هستيم، بنابراين در آينده نه چندان دور تغييرات سياسي در شش حوزه خليج فارس به وقوع ميپيوندد و اين تغييرات ميتواند در رفتار سياسي دولتهاي حاكم منعكس شود يا حتي موجب تغييراتي دررژيم سياسي اين كشورها باشد.